Marchew "žna koncie"

Ekologiczne gospodarstwo w Pokrzydowie (powiat brodnicki) włączyło się do walki z genetycznymi modyfikacjami roślin. Gospodarze od ponad 20 lat chronią tam stare gatunki roślin.

Państwo Babalscy mają się czym pochwalić. Z dumą mówią choćby o zbożu, o polskim orkiszu jarym, który z Europy dawno temu zniknął. Jego nasiona udało się ambitnym rolnikom odnaleźć, rozmnożyć i zdeponować w miejscowym Lokalnym Banku Genów, a teraz pytają o unikatowy siew nawet właściciele gospodarstw spoza granic Polski. - Zachowaliśmy także dobre odmiany pszenicy, np. samopszę, płaskrurkę (pszenica szorstka, jej ślady znajdowano w grobach i zabudowaniach człowieka prehistorycznego), orkisz - wylicza Mieczysław Babalski. - Oprócz tego, dysponujemy nasionami warzyw, owoców. Zaczeliśmy też rozmnażać stare odmiany ziemniaków: wyszoborskie (odmiana wpisana do Rejestru Odmian Oryginalnych w 1955 roku, z biegiem lat całkowicie wyparta przez nowoczesne, bardziej plenne odmiany - przyp. red.), Lenino, giewonty, urany, pierwiosnki. Wzięliśmy je z banku genów, namnożyliśmy, a teraz rozmnażają je rolnicy.

<!** reklama>

Zboże zaszufladkowane

Wspomniany wyżej bank genów (założony przez lokalne Stowarzyszenie „Dla Dawnych Odmian i Ras”, które chce stać się regionalną Arką Noego), wygląda jak zwykłe biuro. Nasiona są posegregowane alfabetycznie i spoczywają w specjalnych pojemnikach. Dodajmy, że są dostępne dla wszystkich chętnych. Sto nasion każdy zainteresowany otrzymuje bezpłatnie. - Sto nasion to niemało - zauważa pan Babalski. - Po pięciu, siedmiu latach z tej ilości udaje się zebrać materiał do obsadzenia hektara ziemi.

Czym pokrzydowskie nasiona różnią się od tych kupowanych w sklepie? - W sklepie radzę zwrócić uwagę, czy nasiona nie zostały zaprawione chemią - podpowiada gospodarz. - Większość z nich jest zaprawiana środkiem zapobiegającym chorobom. Środek chemiczny nie pozwala się rozłożyć łupinie nasienia, w którym jest przecież zawarta informacja o ochronie przed szkodnikami i odtrutka dla rośliny! W ten sposób upośledza się funkcje roślin, osłabia się je.

Pokrzydowscy rolnicy współpracują z bankiem genów z Radzikowa (Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin - ma ponad 70 tys. genotypów roślin 245 gatunków, ta ilość rośnie o ok. 1-2 tys. rocznie. przyp. red.). - Radzikowo ma u nas swoje poletka. Co kilkanaście lat wysiewają nasiona, żeby odnowić swój materiał. Inaczej straciłby on siłę do kiełkowania - wyjaśnia Mieczysław Babalski.

Komu za daleko do Pokrzydowa, po tradycyjne odmiany tym razem drzew może udać się do Doliny Dolnej Wisły (Gruczno, Chrystkowo). Pieczę nad starymi odmianami trzyma tam, m.in. Towarzystwo Przyjaciół Dolnej Wisły.

Sady - reaktywacja

Ratowanie sadów rozpoczęto w 1996 roku od inwentaryzacji istniejących jeszcze starych sadów. Obecnie w kolekcji znajdują się 63 odmiany jabłoni, kolejnych 5 jest wyprowadzanych w szkółce, 10 jest oznaczanych (sadzono tu po 6 drzew z każdej odmiany). Powstała również szkółka przy Ośrodku Dydaktyczno-Muzealnym w Chrystkowie, w której rośnie ponad 5 tys. młodych drzewek. Stąd materiał nasadzeniowy przekazywany jest zainteresowanym instytucjom i rolnikom.

Fakt

• 22 kwietnia w Pokrzydowie odbędzie się akcja „Siejemy przyszłość”. Organizuje ją Międzynarodowa Koalicja dla Ochrony Polskiej Wsi. Polega na promocji wolnego od modyfikacji genetycznych rolnictwa i ogrodnictwa.