Mamy coraz mniej czasu. Rozmawiamy z Ewą Wielewską z Młodzieżowego Strajku Klimatycznego

Z Ewą Wielewską z Młodzieżowego Strajku Klimatycznego rozmawia Jan Oleksy

Słyszymy czasem jeszcze głosy negujące zmiany klimatyczne...
Zmiany klimatyczne są. Już nikt temu nie zaprzecza. Teraz pojawia się dużo głosów mówiących, że zmiany klimatyczne były zawsze, występowały naturalnie, więc te, które są teraz są, też częścią naturalnego cyklu Ziemi. Oczywiście, zmiany klimatyczne były zawsze. To prawda. Jako aktywiści klimatyczni z tym się nie kłócimy. Te, które obserwujemy teraz postępują jednak wyjątkowo szybko. Naukowcy z całego świata są zgodni – wywołuje je działalność człowieka. Rozwój przemysłu opartego na paliwach kopalnych i hodowla
zwierząt na masową skalę.

Wydawałoby się, że młodzi ludzie nie myślą o przyszłości, która jest dla nich bardzo odległa, wolą „tu i teraz”. Ale Ty jesteś zaprzeczeniem tej tezy.
Jest dużo młodych ludzi, którzy przejmują się swoją przyszłością. Młodzieżowy Strajk Klimatyczny to przede wszystkim uczniowie szkół ponadpodstawowych, ale czasem także i młodsi. Każdy chciałby mieć szansę przeżyć swoje życie w sposób komfortowy. Ja jeszcze mam taką szansę, ale toksyczny system oparty na ciągłym wzroście gospodarczym, wykorzystywaniu najsłabszych, odbiera mi moją przyszłość.

Około miliarda ludzi w niedalekiej przyszłości, której osoby w moim wieku prawdopodobnie dożyją, zacznie migrować na północ z powodu jeszcze większej biedy, braku wody, braku pożywienia. Nie chcę, żeby ktokolwiek musiał się bić o dostęp do wody pitnej.

Greta Thunberg była tą iskrą zapalającą do działania?
Mam wrażenie, że tak. To właśnie mniej więcej w tym okresie powstały ruchy klimatyczne, takie jak Extinction Rebellion czy Fridays For Future, którego polską część stanowi Młodzieżowy Strajk Klimatyczny. Ona poruszyła ludzi bardziej niż świetne kampanie Greenpeace czy WWF. Wtedy chyba dużo ludzi zdało sobie sprawę, że wspólnie możemy coś zmienić.

Dlatego zaangażowałaś się w Extinction Rebellion? Wydaje mi się, że jesteście idealistami...
Nie wiem czy wszyscy jesteśmy idealistami, ale ja jestem. Zdecydowanie będąc częścią globalnego ruchu czuję, że mogę coś zmienić. Może nie od razu, ale jest nas coraz więcej. Coraz więcej osób ma odwagę, żeby pokazać swoim działaniem, że ma dość toksycznego
systemu i chce przyszłości. Dla siebie lub dla swoich dzieci.

I dlatego prostestujecie?
Walczymy z systemem, który doprowadził ludzkość do tak strasznego momentu. Ludzie mieszkający na globalnym południu już cierpią z powodu braku wody i pożywienia. Za naszą walką, związaną ze zmniejszeniem skutków katastrofy klimatycznej, ukrywają się dużo większe wartości. „Mówcie prawdę, działajmy teraz i ponad polityką” - to nasze postulaty. Są one uniwersalne.

Na najbliższej Rebelii, która będzie trwała od 5 września w Warszawie, będziemy domagać się Alarmu Klimatycznego w Polsce. Jest to realizacja pierwszego postulatu. Będziemy się przygotowywać przez weekend, żeby w poniedziałek przeprowadzić akcję
bezprzemocowego nieposłuszeństwa obywatelskiego. Przez ten cały czas chcemy stworzyć przestrzeń dla wszystkich, którzy przyjdą zobaczyć nasze przygotowania, czy zdecydują się dołączyć do poniedziałkowej akcji.

Świat otwarty, tolerancyjny, w którym jest miejsce na słabości i nie trzeba się ich wstydzić, a każdy jest równy – to nasze hasło.

Czy myślisz, że Rebellion przeniesiony z Anglii ma u nas szansę na sukces? W kraju, w którym gospodarka stoi na węglu, trucicielu, „producencie” dwutlenku węgla - głównego sprawcy ocieplenia klimatu…
Myślę, że naszą siłą jest to, że jesteśmy na całym świecie. Naprawdę czujemy tę wspólnotę. Postulaty, wartości i zasady są wszędzie takie same. Wszyscy podpisujemy się pod tą samą wizją świata. Równocześnie mamy autonomię. Nikt nam niczego nie narzuca, nie mówi, w jaki sposób mamy działać. Każdy kraj stoi przed innym wyzwaniem. My, w Polsce, też nie jesteśmy oderwani od rzeczywistości.

Ale sprawa staje się polityczna. W jaki sposób zobowiązać polityków do neutralności klimatycznej? Jak obniżyć emisje gazów cieplarnianych? Na razie tylko obiecanki…
Jesteśmy w Polsce. Tutaj obietnice złożył jedynie prezydent Wrocławia, ale to powinno być oczywiste na poziomie całego kraju. Rządzący mają realny wpływ na dekarbonizację lub jej brak i transformację energetyczną.

Więc trzeba działać, wypowiadając nieposłuszeństwo obywatelskie? Daje to coś?
Z historii wiemy, że właśnie bezprzemocowe akcje nieposłuszeństwa obywatelskiego, które mobilizują jedynie 3,5 procent społeczeństwa, są najskuteczniejsze. Podążamy za nauką też w kwestii naszych metod. W taki sposób została zniesiona segregacja rasowa w USA czy różne ograniczenia kładzione na hindusów w ich własnym kraju pod okupacją Wielkiej Brytanii. To już kilka razy się udało. Bezprzemocowe nieposłuszeństwo obywatelskie przynosi też lepsze efekty niż to z użyciem przemocy. Walczymy o życie ludzi, ich komfort, nie chcemy im tego zabierać. Na akcjach podczas blokad miasta zawsze jest grupa, która wskazuje objazd.

Zdajesz sobie sprawę z trudności? Nie boisz się?

Widzę masę trudności. To nie jest łatwe - wyjść na ulicę i się przypiąć czy przykleić. Reakcja policji i wyroki sądu też mogą być różne, ale każdy wie, dlaczego się na to decyduje. Jesteśmy w tym razem, dbamy o siebie.

Europejczycy i tak są w uprzywilejowanej pozycji. My jeszcze nie walczymy o wodę. Możemy usiąść na ulicy też za osoby z Południa. Oni już nie mają siły na to, a ich państwa są wyniszczone przez nasz konsumpcjonizm.

To gdzie szukać nadziei na zatrzymanie katastrofalnych zmian klimatycznych?
W sobie. Potrzebujemy więcej aktywistów klimatycznych. To twoja decyzja, czy dołączasz, czy pozostajesz bierny.

Dotykamy kwestii odpowiedzialności i świadomości. Od kogo tego wymagać?
Trudno mi uwierzyć, że ktoś na wpływowym stanowisku nie ma świadomości problemu. A to od takich ludzi trzeba tego wymagać. To oni startują w wyborach i przekonują nas, że chcą dla nas jak najlepiej. Dla mnie to kwestia empatii i myślenia ponadkadencyjnego.

Ważna jest rola edukacji. Niedawno przedstawiciele Młodzieżowego Strajku Klimatycznego spotkali się w Bydgoszczy z kuratorem oświaty. Jest światełko w tunelu?
Młodzieżowy Strajk Klimatyczny przejmuje się tym, ale edukacja i zmiana postaw to kwestia całego pokolenia. Nie ma na to czasu.
Spotkanie z kuratorem w lipcu dało nam światełko w tunelu. Cała akcja wzięła się od filmu, który pojawił się na rządowej stronie służącej edukacji. Można było dowiedzieć się z niego, że ze względu na globalne ocieplenie będziemy wydawać mniej pieniędzy na ogrzewanie, przez Arktykę poprowadzimy nowe szlaki handlowe. Ale to przecież nie jest globalne ocieplenie.

Mamy do czynienia z KATASTROFĄ KLIMATYCZNĄ! Wzrost gospodarczy i nowe szlaki handlowe nie będą potrzebne, gdy zacznie nam brakować jedzenia.

Ewo, jaki będzie ten nasz wspólny świat?
Patrzę na ostatnie wydarzenia z Polski i z całego globu, i boję się tego naszego wspólnego świata. Chciałabym, żeby ludzkość przetrwała, ale nie godzę się na nienawiść, ograniczanie wolności, wykorzystywanie najsłabszych. O taki świat nie chcę walczyć!
Nie godzę się z wykluczaniem i dehumanizowaniem. Przykro mi, że zapomniano, o co walczyło Polskie Państwo Podziemne podczas II wojny. Tutaj akurat wierzę w edukację. Ci, którzy nie znają historii, są skazani na to, żeby ją powtarzać.

Ewa Wielewska

Bydgoszczanka, tegoroczna maturzystka, zamierza studiować filologię romańską, zaangażowana w ruch społeczno-polityczny protestujący przeciwko bierności wobec zmian klimatu Extinction Rebellion i w Młodzieżowy Strajk Klimatyczny.