Litwo, Ojczyzna moja i utrapienie nasze

Przełom w polsko-litewskich stosunkach? Zapowiedź powołania wspólnej komisji, która zająć się ma budzącą obawy litewskich Polaków reformą oświaty to krok w dobrą stronę, ale ten schemat przerabialiśmy już wiele razy. Najpierw napięcia, potem otwarty konflikt, po którym przychodzą deklaracje polityków z Wilna i Warszawy o woli porozumienia, strategicznym partnerstwie i chęci rozwiązania problemów. I tak na okrągło. Z hurraoptymizmem wstrzymać się należy tym bardziej że konflikt szkolny to tylko jeden punkt długiego polsko-litewskiego protokołu rozbieżności. Sprawa pisowni polskich nazwisk, dwujęzyczne oznaczenia miejscowości, sposób przeprowadzenia reprywatyzacji, wreszcie ocena przeszłości.

<!** reklama>

Lista spraw trudnych niewiele zmienia się od lat. Zmienił się za to stosunek Warszawy do Wilna. Polityka pudrowania rzeczywistości w imię strategicznej wspólnoty interesów, której kulminacja przypadła na lata prezydentury Lecha Kaczyńskiego, zastąpiona została sztywniejszą polityką reagowania na zagrożenia praw polskiej mniejszości. Paradoks polega na tym, że obie te strategie mają sens. Litwa i Polska mają oczywiste wspólne interesy, począwszy od utrzymania natowskiego parasola nad naszą częścią Europy, po zachowanie zasad solidaryzmu w UE. Z drugiej strony Polska rzeczywiście powinna reagować, gdy polska mniejszość czuje się szykanowana.

Pogodzenie obu tych priorytetów wymaga dyplomacji finezyjnej, konsekwentnej i skutecznej. Zobaczymy, czy będzie nas na nią stać.