Emerytury na granicy prawa

Od marca obowiązywać będzie kwotowa, a nie jak dotychczas, procentowa waloryzacja emerytur i rent. Wszyscy emeryci i renciści dostaną po 71 zł podwyżki miesięcznie.

We wtorek prezydent podpisał ustawę wprowadzającą kwotową waloryzację emerytur i rent w 2012 r. i skierował ją do Trybunału Konstytucyjnego. Wszyscy emeryci i renciści od marca będą otrzymywać o 71 złotych miesięcznie więcej. Na zmianach zyska 59 proc. osób pobierających świadczenia, pozostali stracą.<!** reklama>

Co zrobi trybunał?

- Uważamy za niesprawiedliwy narastający rozziew między emeryturami i dlatego chociaż częściowo chcieliśmy zapobiec temu niekorzystnemu procesowi - stwierdził premier Donald Tusk, tłumacząc motywy zmiany systemu waloryzacji świadczeń.

- Prezydent podziela przesłanki, jakie stoją za tą ustawą, której celem jest poprawa sytuacji osób o najniższych świadczeniach emerytalnych i rentowych - powiedziała z kolei minister w Kancelarii Prezydenta Irena Wóycicka. - Uwzględniając jednak protesty tych, którzy stracą na tym mechanizmie, prezydent postanowił skierować ustawę do Trybunału Konstytucyjnego.

Zdaniem premiera, gwarancją konstytucyjności ustawy jest to, że rząd wnosząc ustawę do Sejmu uzasadniał potrzebę jej przyjęcia doraźną sytuacją. Tak dobrego zdania o tym rozwiązaniu nie ma konstytucjonalista prof. Piotr Winczorek. - Jest całkiem prawdopodobne, że trybunał zakwestionuje nowelizację - powiedział „Gazecie Prawnej”. - Trybunał już co najmniej dwukrotnie wypowiadał się w sprawie waloryzacji kwotowej podkreślając, że nie mogą one tracić na wartości ze względu na inflację. Dlatego szkoda, że prezydent nie skierował ustawy do trybunału, zanim ją podpisał. Ustawa będzie stosowana, dopóki trybunał jej nie rozpatrzy. Gdyby TK orzekł, że jest niezgodna z ustawą zasadniczą, to emeryci, którzy stracą na marcowej waloryzacji, będą mogli złożyć do ZUS wnioski o wznowienie postępowania i w konsekwencji o wyrównanie ich świadczenia. Byłoby bardzo dobrze, gdyby trybunałowi udało się szybko zająć sprawą, ale nie ma żadnych przepisów, które by mu to nakazywały.

Prezydent dobrze postąpił

- Prezydent słusznie skierował ustawę do TK, bo tylko waloryzacja proporcjonalna zapewnia realną wartość emerytur i rent, zwiększając je o wskaźnik inflacji - skomentował doradca zarządu Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan Jeremi Mordasewicz. - Waloryzacja kwotowa w wysokości 71 z dla wszystkich emerytów jest korzystna dla osób otrzymujących świadczenia poniżej 1480 zł. Kwotowa waloryzacja emerytur zrywa związek między wysokością emerytury i wielkością składek wpłaconych w okresie aktywności zawodowej, premiuje osoby, które pracowały krócej i mniej wydajnie, i w efekcie otrzymywały mniejsze wynagrodzenia.

Zdaniem Mordasewicza, waloryzację kwotową można by wprowadzić co najwyżej dla osób, które pobierają emeryturę ze starego systemu, kiedy składki nie miały istotnego wpływu na wysokość świadczenia.

W podobnym tonie utrzymane jest oświadczenie BCC. Zwraca ono uwagę, że wprowadzenie kwotowej waloryzacji świadczeń emerytalnych unieważnia logikę reformy emerytalnej z 1999 r. Obowiązujący dotychczas system waloryzowania był procentowy - łącznie o wskaźnik inflacji z roku poprzedniego oraz co najmniej 20 proc. wzrostu płac. Dr Wojciech Nagel, ekspert BCC ds. ubezpieczeń społecznych i pracy, powątpiewa, czy intencją rządu była zmiana systemu waloryzacji, czy też chęć dotowania świadczeń najniższych kosztem wyższych, co spowoduje niezachowanie ich realnej wartości i naruszy zasadę ochrony praw nabytych.

Kilkaset złotych emerytury

„Rzeczpospolita” oszacowała, że w ramach powszechnego systemu emerytalnego oraz dobrowolnych form oszczędzania Polacy na koniec 2011 r. zgromadzili 2,35 biliona zł. ZUS prowadzi konta prawie 15 mln ubezpieczonych, więc średnio na każdego przypada 160 tys. zł. Gdyby przeliczyć to na świadczenie wypłacane przez 20 lat - wyniesie ono tylko kilkaset złotych.