Dzieci w regionie mamy głupsze czy gorszych belfrów i rodziców? - Minął tydzień, felieton Jarosława Reszki

Dla uczniów, nauczycieli i rodziców nadszedł czas prawdy. W dniu, w którym będą państwo czytać ten felieton, znane już będą wyniki tegorocznych matur. W ubiegły poniedziałek natomiast prawdę o sobie usłyszeli uczniowie, nauczyciele i rodzice uczniów klas ósmych.

Dlaczego jednych tchem wymieniam te trzy grupy społeczne, skoro ocena z egzaminu przypisana jest tylko do ucznia? Związek pomiędzy oceną ucznia i pracą jego nauczyciela jest ewidentny, chociaż ten drugi, moim zdaniem, za mało jest z tego rozliczany. Dzięki rodzinnym koneksjom często słucham opowieści o tym, co się w szkołach na lekcjach dzieje. Ich apogeum ilościowe i (anty)jakościowe przypadło na czas zdalnego nauczania w pandemii. Nie chcę powtarzać tych historii, bowiem opowieści dzieci często dalekie są od prawdy i obiektywizmu. Ale gdyby nawet tkwiło w nich tylko ziarnko prawdy, to i tak przestawiałoby szkołę w kiepskim świetle. Trudno mi oprzeć się wrażeniu, że teraz to ziarnko zakiełkowało na egzaminach...

Z rodzicami natomiast wiąże się znane przysłowie „Czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci”. 15 lat to wprawdzie wiek daleki od starości, lecz już odpowiedni, by trącić na przykład niechęcią do wysiłku umysłowego, brakiem szacunku dla wiedzy i nauczycieli. Takie „zapachy” wynosi się zaś najczęściej z domu.

Z radiowej wypowiedzi szefa Stowarzyszenia Umarłych Statutów - organizacji pozarządowej, założonej w 2020 roku przez studentów i licealistów prowadzących działalność na rzecz praw ucznia - dowiedziałem się, że w szkołach średnich kwitnie proceder swoistego szantażu wobec słabszych uczniów. Stawia się przed nimi wybór: dostaniesz jedynkę, jeśli zgłosisz chęć zdawania matury, albo damy ci „dopa”, jeśli zadeklarujesz, że do matury nie przystąpisz. Szantaż ów ma na celu przepędzenie z maturalnych sal abiturientów, którzy mogliby popsuć średnią szkoły, co z kolei zaszkodziłoby rekrutacji do klas pierwszych.

Jeśli uwierzymy w tę opowieść, to uznamy zarazem, że wyniki matur nie dają obiektywnego obrazu jakości nauczania. Bardziej miarodajne wydają się wyniki egzaminu ósmoklasisty, do którego przystąpić musi każdy uczeń. Czego dowiedzieliśmy się w tym roku?

Egzamin wypadł kiepsko w całym kraju, szczególnie z matematyki. Średnia krajowa z tego przedmiotu to tylko 53 procent. Sądzę, że dla nauczycieli tego przedmiotu nie jest to zaskoczeniem. Moja znajoma, matematyczka na emeryturze, która nadal w ramach korepetycji przygotowuje do egzaminu m.in. ósmoklasistów, gdy tylko przeczytała, jakie zadania znalazły się na egzaminacyjnym arkuszu, stwierdziła: - Wyniki będą słabe, bo za dużo było zadań na myślenie.

Nie dopytywałem, czy to młodzi Polacy nie grzeszą inteligencją, czy też szkoła logicznego myślenia nie rozwija, poprzestając na wbijaniu do głów gotowych schematów działań. To zresztą temat na osobną opowieść. Faktem jest natomiast to, że na matematycznym bezrybiu nasz region nie tylko nie okazał się rakiem, ale nawet nie rozwielitką. Osiągnęliśmy w tym roku z matematyki wynik o 4 procent słabszy od średniej krajowej, co ustawiło Kujawsko-Pomorskie na 14., trzecim od końca miejscu w kraju. Marnym pocieszeniem dla nauczycieli matematyki jest to, że jeszcze gorzej wypadli uczniowie z naszego województwa na egzaminie z języka angielskiego - tu drugi rok z rzędu byliśmy przedostatni.

W podsumowaniu nie zaryzykuję odpowiedzi na pytanie postawione w tytule. Na pewno jednak jest to wspólna porażka.