Bydgoszcz najszybciej wyludniającym się miastem w Polsce w I półroczu 2023. Wyprowadzka do sąsiednich gmin czy głębszy problem?

Listę miejsc, które są atrakcyjne do zamieszkania lub wręcz przeciwnie można stworzyć zestawiając ze sobą saldo migracji wewnętrznych. Jak czytamy na stronie GUS-u, jest to różnica liczby osób przybyłych w danym okresie do danej jednostki administracyjnej z innych miejscowości w kraju i liczby osób, które w tym okresie opuściły tę jednostkę przenosząc się do innych miejscowości w kraju (napływ-odpływ).

W czołówce miast, do których Polacy przeprowadzają się najchętniej są Kraków, Warszawa, Wrocław, Gdańsk czy Rzeszów. Lista z dodatnim saldem migracyjnym jest jednak znacznie krótsza od miast, gdzie mieszkańców ubywa. Czołowa 10 prezentuje się następująco:

• Bydgoszcz: -763
• Łódź: -708
• Białystok: -577
• Poznań: -560
• Radom: -453
• Kielce: -309
• Bytom: -290
• Szczecin: -286
• Zabrze: -281
• Gorzów Wielkopolski: -280.

W zestawieniu za 2022 r. spośród miast powyżej 100 tys. mieszkańców Bydgoszcz utraciła ich najwięcej – 1851 osób. Za nią, z niewielką stratą uplasował się Poznań, a ponad 1100 mieszkańców ubyło w Radomiu i Łodzi. Z bardziej szczegółowych danych za tamten okres można dowiedzieć się, że ok. 3 razy więcej bydgoszczan przeprowadza się na wieś niż do miast.

– Są dwie główne przyczyny – uważa dr Grzegorz Kaczmarek, socjolog, ekspert Związku Miast Polskich. – Mieszkańcy przenoszą się do tzw. suburbiów, czyli do gmin ościennych miast. Ten efekt jest najbardziej widoczny w Poznaniu. W Bydgoszczy także widać tę tendencję – stwierdza.

Jako przykład podaje Osielsko, Białe Błota czy Dobrcz. Dane z GUS-u potwierdzają tę obserwację. Łącznie w pierwszym półroczu 2023 r. wymienionej trójce przybyło ok. 500 mieszkańców. – To normalne zjawisko, które uważam za pozytywne – dodaje. – Drugi powód może niepokoić. W globalnym zestawieniu Bydgoszcz nie należy do atrakcyjnych miast z punktu widzenia migracyjnego – uważa dr Grzegorz Kaczmarek.

– Bydgoszcz ma to nieszczęście, że leży między trzema wyraźnie silniejszymi ośrodkami, które wysysają potencjał demograficzny i intelektualny. Myślę o stolicy, Trójmieście oraz Poznaniu. Jest w takim trójkącie bermudzkim. To jeszcze lepiej widać na poziomie województwa, a nie miasta – stwierdza.

Dr Tomasz Marcysiak, socjolog z Uniwersytetu WSB Merito Bydgoszcz, zachęca, aby nie wyciągać szybkich wniosków z danych. – Trzeba byłoby przyjrzeć się dokładnie kilku czynnikom. Temu, kto opuszcza Bydgoszcz. Czy to pracownicy, np. wojskowi, którzy pojawiają się tu na jakiś czas, a potem wyjeżdżają. Dowiedzieć się, ilu ludzi młodych, studentów opuszcza miasto, bo nie znalazło tu zatrudnienia w zawodzie. Może części osób nie znudziła się Bydgoszcz, ale samo miasto i wolała zamieszkać w bliskiej okolicy – zastanawia się socjolog.

Jego zdaniem wpływ na to mógł mieć również fakt, że w ostatnich latach trudniej było otrzymać kredyt mieszkaniowy. – Na pewno nie wynika to z tego, że w ostatnich latach borykamy się z problemem komunikacyjnym. To lub zapowiedź np. dużej inwestycji drogowej i związanych z tym problemów, raczej nie zniechęca ludzi do tego stopnia, żeby od razu mieli się wyprowadzić z miasta. Na problem trzeba patrzeć raczej dekadami, wtedy można wyciągnąć ciekawe wnioski dotyczące zjawisk migracyjnych – stwierdza.

Uzupełnia, że społeczeństwo jest obecnie bardziej mobilne i mniej przywiązane do miasta. Przeprowadzka także jest dziś mniejszym problemem niż parę lat wstecz. Według prognoz GUS z Bydgoszczy do 2060 roku może ubyć ponad 100 tys. mieszkańców. – Należę do mniejszości, że to nie jest źle, że miasta tracą ludność. To kwestia modelu rozwoju społecznego, tzw. sieci urbanizacyjnej, tego czy stawiamy na duże ośrodki – mówi dr Grzegorz Kaczmarek.

Jak można odwrócić niekorzystny trend? – Miasto musi mieć jakąś siłę magnetyczną, dzięki której ludzie będą chcieli tu przyjeżdżać – uważa. Jako czynniki, które mogą mieć wpływ na ich decyzję wskazuje niższe ceny mieszkań czy w przypadku emerytów warunki środowiskowe i dostęp do pomocy lekarskiej. W obu wypadkach stwierdza, że Bydgoszcz jest na niezłym poziomie, ale potrzeba dodatkowych walorów, aby ściągnąć tu mieszkańców. – Nie ufajmy jednak do końca prognozom, zwłaszcza w dzisiejszych czasach, bo to może się jeszcze zmienić – podsumowuje.