Największa wyspa świata, Grenlandia, która ma powierzchnię 2,175 miliona kilometrów kwadratowych, w 80 procentach pokryta jest jednym z dwóch istniejących dzisiaj na Ziemi lądolodów.
Lód w lądolodzie, tak jak lodowce górskie, przesuwa się po skalnym podłożu z niewielką prędkością, od kilku do kilkudziesięciu metrów w ciągu roku.
Jednym z najszybciej poruszających się lodowców na Ziemi jest Jacobshavn, położony na zachodnim wybrzeżu Grenlandii. Jego partia początkowa znajduje się około 600 km od wybrzeża, w centralnej części lądolodu. Stamtąd lodowy strumień rusza ku południowemu zachodowi, przemieszcza się nad rozległą doliną, znajdującą się pod lodową pokrywą.
Prędkość na początku niewielka, kilkadziesiąt metrów na rok, stale rośnie i osiąga w pobliżu czoła około 30 metrów na dobę, czyli 10000 metrów na rok. Jęzor lodowca wkracza do fiordu Jacobshavn, długiego na 42 km. W ciągu 2-4 tygodni, a czasem dłużej, jęzor lodowca przesuwa się fiordem ku zachodowi. Krawędź jego czoła wzniesiona jest ponad 100 m powyżej poziomu wody, zanurzona zaś do głębokości około 1000 m.
<!** reklama>Kiedy lód przesunie się o 1000-2000 metrów, następuje pęknięcie tej czołowej partii i wielka lodowa płyta o powierzchni 7-10 km kwadratowych rozpada się na lodowe bryły o objętości nawet do 0,5 km sześciennego oraz bardzo wiele mniejszych gór i okruchów lodowych.
Proces „cielenia się” lodowca nie polega w tym przypadku, jak to najczęściej bywa, na odrywaniu się brył od lodowego klifu, ale na pęknięciu czołowej partii i oddzieleniu się dużej lodowej płyty, która potem rozpada się na mniejsze fragmenty. Dzięki temu powierzchnię fiordu wypełniają wielkie lodowe bryły o rozmaitych kształtach i rozmiarach oraz liczne mniejsze okruchy. Powoli popychane przez nowe masy lodu, uchodzące do fiordu, przesuwają się w stronę ujścia. Tkwią tam nawet wiele miesięcy, a potem wpływają do zatoki Disko.
Lodowiec należy do największych „producentów” gór lodowych na świecie. Ich łączna objętość wynosi rocznie około 30 kilometrów sześciennych.
Góry lodowe, które opuściły fiord, pływają swobodnie po zatoce Disko. Te, które opuszczają zatokę, przenoszone są przez prądy morskie dalej na południe. Tylko 10-15 procent ich objętości wznosi się powyżej powierzchni wody, a pozostała część jest w niej zanurzona.
Są wśród nich wielkie lodowe płyty o stromych ścianach, inne przypominają ruiny zamczysk, jeszcze inne mają kształt piramid, wielkich kopuł lub ostrych iglic. Niektóre podziurawione są otworami, przypominającymi wielkie okna i bramy. Te rzeźbione przez fale przybierają formę wachlarzy.
Najwyższą górą lodową, jaką dotychczas zarejestrowano, była lodowa iglica, sięgająca 167 metrów powyżej poziomu morza, zauważona u wybrzeży Grenlandii w 1959 roku. Niektóre góry z hukiem pękają, czasem wręcz nagle rozsypują się na drobne okruchy, a powstałe w tym czasie wielkie fale zalewają wybrzeża, czyniąc szkody w osadach rybackich.
Prawdopodobnie to jedna z gór lodowych, która przypłynęła z zatoki Disko, stała się przyczyną katastrofy podczas pierwszego, tragicznego rejsu „Titanica” w 1912 roku.
Zobacz galerię: Burzliwe życie lodowca
