Bon stażowy z urzędu pracy. Komu przysługuje bon stażowy i na jakich warunkach jest udzielany? Jak skorzystać ze wsparcia z urzędu pracy?

Bon stażowy został pomyślany jako narzędzie, które ułatwić ma wejście na rynek pracy tym, którym wejść na niego najtrudniej – a więc osobom młodym, a także osobom z różnymi stopniami niepełnosprawności.

Bon stażowy przyznaje się na wniosek osoby niepełnosprawnej lub osoby bezrobotnej, która nie skończyła 30 roku życia. Bon jest gwarancją skierowania przez starostę na staż u określonego wcześniej pracodawcy o ile ten zadeklaruje, że po pół roku odbywania stażu zatrudni stażystę na minimum kolejne pół roku. Osobie odbywającej staż przysługuje stypendium w wysokości 120 procent kwoty zasiłku.

Możliwe jest również sfinansowanie przejazdu do i z miejsca odbywania stażu (forma ryczałtu) jak również kosztów badań lekarskich (psychologicznych) – ale na kwotę nie wyższą niż 600 złotych. Stażyści mogą skorzystać także z dni wolnych od pracy – za każde przepracowane 30 dni mają prawo do 2 dni urlopu udzielanego na wniosek. Ciekawą formą wspierania stażystów jest również refundacja kosztów opieki (ważne, by je odpowiednio udokumentować i wcześniej zamiar ten zgłosić) nad dzieckiem, które nie skończyło 6 lat. Kwota refundacji nie może być wyższa niż połowa kwoty zasiłku.

Największą wadą bonu stażowego wydaje się możliwość jego zdobycia. Nie zaproponuje go sam urząd pracy, to do urzędu musi ostatecznie trafić pracodawca, który w celu zorganizowania stażu na podstawie bonu stażowego musi złożyć wniosek o zawarcie umowy. Oznacza to, że to sam bezrobotny będzie musiał znaleźć chętnego do skorzystania z bonu pracodawcę, ewentualnie to pracodawca będzie chciał nawiązać taką formę współpracy stażowej z osobą bezrobotną (niepełnosprawną).

Nie tylko firmy mogą korzystać z preferencji, jakie daje bon stażowy. Oprócz przedsiębiorców do uprawnionych należą m. in. organizacje pozarządowe, w tym stowarzyszenia i fundacje, jak również rolnicze spółdzielnie produkcyjne. Uprawnione są również osoby fizyczne, które prowadzą działalność rolniczą (produkcja roślinna lub zwierzęca) w gospodarstwie o powierzchni powyżej 2 ha przeliczeniowych.

Jest jednak kilka różnic między odbywaniem stażu u pracodawcy, a korzystaniem z bonu stażowego. Przede wszystkim wniosek o odbycie stażu (podanie) składa się u pracodawcy, natomiast o bon stażowy występuje się u pośrednika pracy w PUP. Sam staż może trwać krócej, bo na przykład trzy miesiące, bon stażowy z kolei wykorzystywany jest zawsze przez sześć miesięcy.

Z punktu widzenia stażysty korzystniejsze jest wykorzystanie bonu stażowego. Pracodawce musi bowiem po upłynięciu połowy roku zatrudnić korzystającego z bonu na przynajmniej pół roku (umowa o prace na minimum pół etatu). W wypadku zwykłego stażu wspieranego przez PUP pracodawca musi zatrudnić stażystę na minimalnie trzy miesiące. No i wreszcie bonus dla pracodawcy – jeśli ten utrzyma zatrudnienie przez pół roku otrzyma od Powiatowego Urzędu Pracy premię w wysokości 1543 złotych.

Ważne, że bezrobotny w trakcie odbywania stażu nie traci statusu osoby bezrobotnej. Jeśli ma jednak uprawnienia do pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie będzie mógł go otrzymywać.

Pracodawca nie ponosi żadnych kosztów organizacji stażu w ramach bonu stażowego. Jeśli jest zadowolony z pracy stażysty nie musi czekać na zakończenie bonu stażowego pół roku, może zaproponować mu umowę o pracę wcześniej. Jeśli utrzyma zatrudnienie dalej będzie uprawniony do otrzymania bonusu.

Obecnie stypendium stażowe wynosi 1033,70 złotych (czyli netto 940,67 złotych). Staż zawsze można przerwać bez żadnych konsekwencji – pod warunkiem, że rezygnacja spowodowana jest podjęciem zatrudnienia (niekoniecznie u pracodawcy, u którego odbywa się staż) lub założeniem działalności gospodarczej. Jeśli jednak przerwanie stażu jest nieuzasadnione stażysta będzie musiał pokryć koszty jego organizacji, zostanie również pozbawiony statusu osoby bezrobotnej na cztery miesiące. Jeśli to pracodawca bez uzasadnionego powodu odmówi zatrudnienia po półrocznym okresie stażu może zostać zobowiązany do zwrócenia wypłaconego stażyście stypendium.

Stażysta, który w czasie odbywania stażu zachoruje nadal będzie otrzymywał stypendium. Musi swoją niezdolność do pracy udokumentować zaświadczeniem lekarskim i poinformować powiatowy urząd pracy o chorobie – ma na to dwa dni od dnia wystawienia zaświadczenia. Samo „L4” musi trafić do PUP najdalej w ciągu tygodnia od jego wystawienia.

Informacji o możliwości ubiegania się o bon stażowy najlepiej szukać we właściwym powiatowym urzędzie pracy. Niektóre samorządy wycofały się z finansowania bonów. Na przykład od marca 2020 roku warszawski urząd pracy wstrzymał przyjmowanie wniosków o bon stażowy. Niektóre urzędy w ogóle nie uwzględniły tego rodzaju wsparcia w planie wydatkowania środków na ten rok. Mają do tego pełne prawo, każdy powiatowy urząd pracy sam decyduje, jakie narzędzia walki z bezrobociem na jego terenie są najskuteczniejsze i najbardziej oczekiwane przez pracodawców i przede wszystkim – bezrobotnych.

Stażystów, podobnie jak całą gospodarkę, również dotknęły problemy związane z pandemią koronawirusa i kryzysem, jaki wywołała. Wiele firm i instytucji ograniczyło działania, część zwalnia już pracowników. Co ze stażystami korzystającymi z bonu stażowego? Istotna jest gotowość do wykonywania działań na stażu nawet jeśli pracodawca w związku z koronawirusem ograniczył działania firmy (instytucji) lub nawet ją zamknął na pewien czas. W tym wypadku stypendium będzie nadal wypłacane.

Warto wiedzieć, że jeśli pracodawca ograniczył czas pracy w firmie (na przykład skrócił godziny jej otwarcia) to stypendium i tak przysługuje w pełnej wysokości. Co niezwykle ważne – stażyści, którzy są rodzicami dzieci do 8 roku życia mogą również złożyć oświadczenie o konieczności sprawowania opieki nad zdrowym dzieckiem. Jeśli opieka nie przekroczy 14 dni kalendarzowych wypłata stypendium również nie zostanie wstrzymana.