Będzie podatek od pustostanów? Rząd zaprzecza i ujawnia plany. Nastąpi cios w fundusze inwestycyjne obracające setkami mieszkań?

Kilka dni temu „Rzeczpospolita” ogłosiła, że według nieoficjalnych informacji resort rozwoju i resort finansów wspólnie pracują nad nową daniną, którą mieliby zapłacić właściciele mieszkań. Miał to być podatek od pustostanów, który właściciele płaciliby od trzeciego i kolejnych posiadanych lokali, o ile stoją niewykorzystane. Do tych pogłosek odniósł się rząd.

– Nad podatkiem od pustostanów nie pracujemy, ale zastanawiamy się and tym, co zrobić z firmami, funduszami, które kupują po 100, albo po 500 czy tysiąc mieszkań – wyjaśnił premier Mateusz Morawiecki cytowany przez tvn24.pl.

Tym samym rząd przyznał, że rozważa interwencję na rynku nieruchomości, choć inną, niż pisała „Rz” – na celowniku są fundusze inwestycyjne, czyli firmy zarabiające na najmie i kupujące w tym celu całe pakiety mieszkań od deweloperów.

– Deweloperzy w Polsce widzą coraz większy potencjał w sektorze PRS, czyli najmu instytucjonalnego. W ubiegłym roku już niemal 1 na 5 mieszkań zostało sprzedanych z takim przeznaczeniem – mówi Agnieszka Mikulska, ekspert rynku mieszkaniowego CBRE.

Jak szacował niedawno GUS, pustostany stanowią w Polsce aż 11 proc. wszystkich mieszkań. To m.in. mieszkania nabywane z myślą o odsprzedaży z zyskiem, gdy nabiorą na wartości, czy lokale pod wynajem, które ostatecznie z różnych powodów nie trafiły na rynek. Sam rząd jeszcze pod koniec ubiegłego roku informował, że dostrzega problem w istnieniu tak dużej liczby pustostanów.

Tymczasem jednak premier Morawiecki wskazał inny cel ewentualnej rządowej interwencji – to fundusze inwestycyjne. Stanowią one co prawda marginalną część rynku, jednak działają na nim coraz śmielej. Według „Rz” w 2021 r. takie firmy nabyły najwięcej mieszkań w historii: aż 5,9 tys. lokali, czyli blisko 17 proc. wszystkich mieszkań na rynku. Jak szacuje Federacja Rynku Najmu, do 2025 r. fundusze mogą posiadać w naszym kraju już nawet 66 tys. nieruchomości.

To problem w kontekście nieustannego braku mieszkań w Polsce i ich niskiej dostępności cenowej dla przeciętnego obywatela. Mieszkania nabywane przez fundusze znikają bowiem z rynku, zmniejszając pulę lokali na sprzedaż. Malejąca podaż może z kolei wpływać na wzrost cen mieszkań.

Zapewnienia premiera, że rząd nie pracuje nad podatkiem od pustostanów, powinny uspokoić tych, których pogłoski na ten temat zaniepokoiły. Przy tej okazji warto przypomnieć, że rząd nie planuje także wprowadzać owianego złą sławą podatku katastralnego. Przypomnijmy, że chodzi o daninę płaconą od wartości nieruchomości, a nie – jak dziś – od jej powierzchni. Podatek taki można spotkać w wielu krajach Europy, jednak w Polsce budzi on silny opór społeczny.

Póki co rząd od lat twardo zapewnia, że nie planuje wprowadzać podatku katastralnego. Komunikaty takie jak ten (z 2021 r.) padają ze strony resortu finansów regularnie:

– Ministerstwo Finansów nie prowadzi prac, których skutkiem byłoby określenie zasad pobierania podatku od nieruchomości opartego na wartości nieruchomości – można przeczytać na rządowej stronie.