39. rocznica wprowadzenia w Polsce stanu wojennego. Rozmowa z Danielem Piotrowskim, doradcą metodycznym z historii i WOS

Zobacz wideo: Egzamin ósmoklasisty i matura 2021. Mniejsze wymagania, przesunięte egzaminy.

Dziś 13 grudnia 2020 roku, 39. rocznica wprowadzenia w Polsce stanu wojennego. Jaka jest dziś wiedza młodzieży na temat stanu wojennego? Czy rocznica jego wprowadzenia ma znaczenie dla uczniów szkół średnich?
Cztery lata temu jedna z sondażowni przeprowadziła badania wśród młodzieży dotyczące ich świadomości stanu wojennego. Wynikało z nich np., że ówcześnie co 8. uczeń nie znał daty dziennej wprowadzenia stanu wojennego. To tylko data, jednak bardzo symboliczna. Jednak z moich doświadczeń wynika, że wiedza ogólna uczniów jest dużo bardziej dokładna, co na pewno jest zgodne z wymaganym procesem budowania kompetencji edukacyjnych.

Czy tamte wydarzenia z lat 80. budzą jakieś emocje w obecnym młodym pokoleniu? Jak współczesna młodzież ocenia stan wojenny w Polsce?
Tamte wydarzenia budzą wśród młodzieży takie same emocje jak w ich domach, wśród rodzin. Muszą je regularnie konfrontować z treściami poznawanymi w trakcie realizacji podstawy programowej oraz możliwej tematyki zajęć pozalekcyjnych. Kilka lat temu moi uczniowie realizowali projekt badania opinii na temat stanu wojennego. Jego efekty wyraźnie wskazywały na trudności interpretacyjne traktujące wydarzenie mocno politycznie. Trzeba to łączyć z negatywną opinią młodzieży o polityce i politykach, co wynika z badań projektu Dialog z 2019 roku.

Skąd przede wszystkim młodzież czerpie dziś wiedzę o stanie wojennym? Z lekcji w szkołach? Z domu? Z mediów?
Ze wszystkich tych źródeł informacji. W szkole uczniowie otrzymywali i otrzymują rzetelną wiedzę merytoryczną. Pomaga to im w interpretacji otaczającej ich rzeczywistości oraz w kształtowaniu postaw.

Jak wygląda dziś w szkołach średnich nauczanie o czasach PRL-u i stanie wojennym? W których klasach i jakie zagadnienia są podejmowane?
Treści programowe związane z sytuacją Polski i Polaków po II wojnie światowej, zgodnie z nową podstawą programową dla szkoły ponadpodstawowej (III etap edukacyjny), realizowane będą w klasie IV liceum i IV-V technikum. Jednak uczniowie po szkole podstawowej poznali już omawiane zagadnienia na lekcjach historii realizowanych w VIII klasie. W związku z tym, uczniowie spotkają się przynajmniej dwukrotnie z tematyką, którą poznają zgodnie z zasadami procesu przyczynowo-skutkowego czyli szerokiego, holistycznego spojrzenia na problem.

W szczegółach poznają przebieg tzw. Karnawału Solidarności i związane z tym postaci, cechy i etapy wprowadzenia oraz specyfikę stanu wojennego. Szczególne miejsce zajmują także społeczne, gospodarcze i polityczne skutki wydarzeń, których przebieg doprowadził do odzyskania suwerenności po 1989 roku. Oczywiście dokładnie tę samą tematykę podejmowano zgodnie z poprzednią podstawą programową. Różnice polegały na terminie ich realizacji - odpowiednio w I klasie szkoły ponadgimnazjalnej oraz III podczas realizacji programu rozszerzonego lub programu modułów przedmiotu Historia i społeczeństwo. Oczywiście tematyka może być uzupełniana na zajęciach pozalekcyjnych, dzięki współpracy z instytucjami edukacyjnymi, np. z Europejskim Centrum Solidarności, podczas udziału w Olimpiadzie Solidarności, a zwłaszcza dzięki organizowanym przez szkoły spotkaniom ze świadkami historii.

Czy data 13 grudnia 1981 roku jest jedną z najważniejszych, którą należy przekazywać uczniom, kolejnym pokoleniom?
Wydarzenia związane ze stanem wojennym są jednymi z wielu zagadnień znajdujących się w podstawie programowej. Przypominam, że uczniowie w ciągu kilku lat szczegółowo poznają dzieje świata, Europy i Polski obejmujące w sumie okres około 5 tysięcy lat. W takim kontekście, z perspektywy młodzieży są to kolejne wydarzenia do zapamiętania. Dlatego tak ważne jest skorelowanie wiedzy o stanie wojennym ze świadomością wpływu skutków tego wydarzenia na powstanie i budowę wolnej Polski. Uważam także, że uczniowie rozumieją wagę tej daty na równi z 11 listopada, czy 4 czerwca. Traktują ją jako jedną z kanonu polskich wydarzeń.

Co wiesz o województwie kujawsko-pomorskim? [ROZWIĄŻ NASZ QUIZ]