Kogo chroni prawo pracy? Wbrew pozorom grupa pracowników, której nie można zwolnić z pracy, jest bardzo szeroka.
Choroba chroni przed zwolnieniem z pracy
Szef nie może zwolnić z pracy osoby, która przebywa na zwolnieniu lekarskim. Dopóki pracownik nie wróci do zdrowia, nie będzie mu można wręczyć wypowiedzenia. Wyjątkiem jest sytuacja, w której pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim dłużej niż trzy miesiące, a u pracodawcy zatrudniony jest krócej niż pół roku. L-4 chroni więc przed zwolnieniem, ale do czasu.
Ochrona przed zwolnieniem z pracy w czasie urlopu
Jeśli jesteśmy na urlopie wypoczynkowym, w trakcie jego trwania pracodawca również nie może wręczyć nam wypowiedzenia i zwolnić z pracy. Szef może to jednak zrobić zaraz po powrocie z urlopu, a także przed jego rozpoczęciem.
Zwolnienie z pracy – kobiety pod szczególną ochroną
Gdy kobieta jest w ciąży, jest szczególnie chroniona na rynku pracy i nie można jej zwolnić z pracy. Ten medal ma jednak dwie strony. Z jednej zapewnia kobietom spokojne macierzyństwo i regularną pensję co miesiąc. Z drugiej dla wielu małych firm, które zatrudniają zaledwie kilka osób, strata jednego pracownika może być bardzo kłopotliwa i prowadząca do problemów finansowych. Stąd pewna niechęć do zatrudniania młodych kobiet wśród niektórych pracodawców.
Przeczytaj także: L4 na dziecko. Zobacz, ile teraz wolnych dni przysługuje na chore dziecko
Nie można również zwolnić z pracy kobiety przebywającej na urlopie macierzyńskim lub urlopie wychowawczym. W niektórych przypadkach to ojciec dziecka przejmuje część urlopu wychowawczego – wtedy również i on podlega ochronie przed zwolnieniem z pracy.
Ochrona przed zwolnieniem z pracy osób w wieku przedemerytalnym
Duża grupa osób, których nie można zwolnić, to pracownicy, którzy zbliżają się do wieku emerytalnego. Oni również są pod ochroną – wystarczy, że do osiągnięcia wieku emerytalnego (przypomnijmy obecnie do 65 lat dla mężczyzn i 60 lat dla kobiet) brakuje im nie więcej niż cztery lata. Jeszcze niedawno część pracodawców – bojąc się, że będą związani koniecznością zatrudniania takiego pracownika przez kolejne lata – na wszelki wypadek rozwiązywała z nimi umowę o pracę tuż przed ich wejściem w wiek ochronny.
Terytorialsi chronieni przed zwolnieniem z pracy
Terytorialsi, czyli członkowie ochotniczej formacji – Wojsk Obrony Terytorialnej, również są chronieni przed utratą pracy. Formacja ta liczy kilkadziesiąt tysięcy osób, w tym wiele kobiet. Regularnie ćwiczą, przechodzą kursy i szkolenia. Choć szefowie formacji starają się, by odbywały się one w weekendy i nie kolidowały z obowiązkami pracowniczymi, to konfliktu interesów często nie daje się uniknąć. Pracodawcy z tytułu szkolenia pracownika w WOT przysługuje rekompensata, ale jej uzyskanie nie jest łatwe. Dlatego żołnierzom zapewniono ochronę przed zwolnieniem z pracy zawodowej.
Zwolnienie z pracy – ochrona radnych
Radni wszystkich szczebli samorządu to potężna grupa społeczna, która liczy około 50 tysięcy osób. W jej skład wchodzą radni gmin, miast, powiatów i sejmików. Najczęściej wykonują już pracę zawodową, którą chcą łączyć z wykonywaniem mandatu radnego. Nie wszystkim pracodawcom się to podoba. Niektórzy są ustawowo zmuszeni do wysłania takich radnych na urlop bezpłatny (wraz z obowiązkiem przyjęcia ich do pracy z powrotem po wygaśnięciu mandatu), inni mogliby chcieć rozwiązać z nimi umowę o pracę.
Osobną sprawą jest ochrona działaczy związkowych, którzy są wpisani na specjalną listę (ta może być uaktualniania i zmieniana, jednak o zmianach trzeba informować pracodawcę). To zwykle działacze funkcyjni w związku zawodowym, a zwłaszcza przewodniczący związku lub jego komitetu założycielskiego. Zasadą jest, że im związek liczniejszy, tym lista pracowników objętych szczególną ochroną może być dłuższa.
