Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Zmarł Stefan Michnik. Były stalinowski sędzia oskarżony przez IPN o zbrodnie sądowe od lat mieszkał w Szwecji

RED.
Fot. IPN / Wikipedia Commons
O śmierci Stefana Michnika poinformował w piątek w nekrologu opublikowanym na stronie wyborcza.pl jego przyrodni brat Adam Michnik. Instytut Pamięci Narodowej zarzucał Stefanowi Michnikowi jako byłemu sędziemu zbrodnie przeciwko ludzkości, jakimi było skazywanie na śmierć czy wieloletnie więzienia działaczy podziemia niepodległościowego w Polsce w czasach stalinowskich. Pomimo wielu prób, nie doszło do jego ekstradycji do Polski.

Jak napisał redaktor naczelny "Gazety Wyborczej" Stefan Michnik zmarł 27 lipca w Goeteborgu w Szwecji. Michnik wyemigrował z Polski w 1969 roku.

W okresie stalinizmu w Polsce S. Michnik był sędzią Sądu Rejonowego w Warszawie. Pełnił funkcję przewodniczącego składów sędziowskich w procesach członków podziemia niepodległościowego, w których zapadały wyroki śmierci oraz kary wieloletniego więzienia.

W marcu 2021 roku Instytut Pamięci Narodowej przypominał, że na podstawie materiałów dowodowych za działalność w latach 1952-1953 wydano postanowienia o postawieniu Michnikowi 93 zarzutów "stanowiących zbrodnie komunistyczne i wyczerpujące znamiona zbrodni przeciwko ludzkości".

Wojskowy Sąd Okręgowy w 2019 roku wydał europejski nakaz aresztowania Michnika, został on jednak odrzucony przez szwedzki sąd powołujący się na przedawnienie popełnionych przez niego czynów w świetle szwedzkiego prawa oraz fakt, że Michnik posiadał szwedzkie obywatelstwo.

Informację o śmierci Stefana Michnika skomentował w piątek m.in. sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Szymon Szynkowski vel Sęk.

- Śmierć S. Michnika oskarżonego o 93 zbrodnie przeciwko ludzkości, bez poniesienia odpowiedzialności, to haniebne zaprzeczenie zasadom sprawiedliwości i prawa międzynarodowego. - napisał wiceszef MSZ w mediach społecznościowych.

Stefan Michnik, urodzony w 1929 r. w Drohobyczu, w okresie stalinizmu był sędzią Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie. Przewodniczył m.in. składom sędziowskim, które żołnierzy podziemia niepodległościowego skazywały na śmierć lub wieloletnie więzienie. Śledztwo w jego sprawie od kilkunastu lat prowadził pion śledczy IPN.

Partyjny aparatczyk

Michnik do 1939 r. uczęszczał do szkoły powszechnej we Lwowie. Po wojnie był aktywnym działaczem komunistycznych organizacji młodzieżowych. W 1948r. został sekretarzem koła Związku Młodzieży Polskiej na terenie elektrowni w Warszawie, gdzie pracował jako laborant-elektryk. Wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej, a później do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Z rekomendacji partii w 1949 r. zapisał się do Oficerskiej Szkoły Prawniczej im. Teodora Duracza w Jeleniej Górze. Studiował tam do 1951 otrzymując bardzo dobre opinie przełożonych i funkcjonariuszy Informacji Wojskowej. W 1950 r.został członkiem egzekutywy Oddziałowej Organizacji Partyjnej PZPR w tej szkole.
13 marca 1950 r. został tajnym informatorem urzędu bezpieczeństwa o pseudonimie „Kazimierczak”. Po ukończeniu Oficerskiej Szkoły Prawniczej został asesorem w Wojskowym Sądzie Rejonowym w Warszawie w stopniu podporucznika w wieku 22 lat. Wtedy też zaczął przewodniczyć składom sędziowskim sądzącym schwytanych żołnierzy podziemia niepodległościowego. W 1953 r. pobjął stanowisko kierownika gabinetu Katedry Nauk Wojskowo-Prawniczych Wojskowej Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego w Warszawie.

Sędzia i emigrant

Stefan Michnik oskarżany był o zbrodnie stalinowskie – był sędzią m.in. w procesach: majora Zefiryna Machalli (wyrok śmierci), pułkownika Maksymiliana Chojeckiego (niewykonany wyrok śmierci), majora Andrzeja Czaykowskiego (uczestniczył w jego egzekucji), majora Jerzego Lewandowskiego (niewykonany wyrok śmierci), pułkownika Stanisława Weckiego, majora Zenona Tarasiewicza, majora Karola Sęka, (wyrok śmierci). Był również sędzią w tzw. sprawach odpryskowych od procesu generałów w tzw. sprawie Tatara.
Po śmierci Bolesława Bieruta w 1956 r. powołano tzw. Komisję Mazura, która miała zbadać przypadki łamania prawa w naczelnych wojskowych organach ścigania i wymiaru sprawiedliwości. Stefan Michnik był w niej wymieniony jako jeden z sędziów łamiących praworządność, ale nigdy nie został pociągnięty do odpowiedzialności.
W 1969 r., po tzw. wydarzeniach marcowych, Michnik wyjechał do Szwecji (jako komuniście odmówiono mu wizy amerykańskiej), gdzie mieszkał jako emerytowany bibliotekarz w miasteczku Storvreta, niedaleko Uppsali. W styczniu 2002 r. posłowie Samoobrony RP oraz Ligi Polskich Rodzin złożyli projekt uchwały Sejmu w sprawie ścigania przebywających za granicą funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa, Informacji Wojskowej, stalinowskiego sądownictwa i prokuratury za zbrodnie popełnione w latach 1944–1956, w uzasadnieniu którego wyrażono postulat pociągnięcia do odpowiedzialności m.in. Stefana Michnika.
Od sierpnia 2007 r. Instytut Pamięci Narodowej rozważał wniosek o jego ekstradycję. W dniu 25 lutego 2010 Wojskowy Sąd Garnizonowy w Warszawie na wniosek pionu śledczego IPN wydał nakaz aresztowania Michnika, na podstawie którego w październiku wydany nań został europejski nakaz aresztowania. Zgodnie z informacjami pionu śledczego IPN Stefan Michnik był podejrzany o popełnienie w 1952 i 1953 r. w Warszawie trzydziestu przestępstw stanowiących zbrodnie komunistyczne, wykazujące znamiona zbrodni przeciwko ludzkości. Jednak sąd w szwedzkiej Uppsali odmówił jego wydania, ponieważ uznał, że przestępstwa, które były mu zarzucane, według szwedzkiego prawa uległy przedawnieniu.

Uciekinier od sprawiedliwości

W marcu 2020 r. IPN przypominał, że „w sprawie zgromadzono obszerny i wyczerpujący materiał dowodowy, który pozwolił na wydanie postanowienia o przedstawieniu Stefanowi Michnikowi łącznie 93 zarzutów popełnienia w 1952 i 1953 roku w Warszawie przestępstw stanowiących zbrodnie komunistyczne i wyczerpujących znamiona zbrodni przeciwko ludzkości, które polegały na wydaniu bezprawnych wyroków orzekających kary śmierci, kar długoletniego więzienia oraz bezprawnych postanowień w przedmiocie stosowania tymczasowego aresztowania wobec osób działających na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego”.
Dalej prokuratorzy z Pionu Śledczego IPN zaznaczali: „Co najmniej od 2008 roku unika jakichkolwiek kontaktów zarówno z przedstawicielami polskiego wymiaru sprawiedliwości, jak też z właściwą placówką dyplomatyczną RP, zaprzestał ponadto odbioru korespondencji kierowanej doń w niniejszym śledztwie. Wskazuje to wyraźnie, że podejrzany wykorzystuje fakt zamieszkiwania poza granicami kraju do utrudniania prowadzonego przeciwko niemu śledztwa”.
Stefan Michnik rzadko wypowiadał się w szwedzkich mediach. Ostatni raz udzielił wywiadu gazecie „Dagens Nyheter" w 1999 r. „Sądziłem, że służyłem swojemu krajowi" - tak podsumował Michnik swoją rolę jako sędziego w tajnych procesach w latach 50. w Polsce.

Adam Michnik podając do wiadomości nekrolog przyrodniego brata, tak skomentował fakt jego śmierci: „Mój Brat wiele wycierpiał z mojego powodu, choć nie z mojej winy. Żegnam Cię Stefanie” – napisał.

- To jest bzdura! Adam Michnik chyba powinien sobie zdawać sprawę, że każdy odpowiada przede wszystkim za swoje czyny i Stefan Michnik nie musiał cierpieć za Adama (...), bo Stefan Michnik miał na swoim koncie szereg niegodziwych czynów wymierzonych w Polskę, w polskich bohaterów, których skazywał na drakońskie wyroki, w tym na kary śmierci - skomentował portalowi niezależna.pl Tadeusz Płużański, prezes fundacji Łączka i redaktor naczelny miesięcznika "Nasza Historia". Dodał, iż źle się stało, że Stefan Michnik był nieuchwytny dla polskiego wymiaru sprawiedliwości, gdyż Szwecja nie chciała go wydać polskim organom.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Wielki Piątek u Ewangelików. Opowiada bp Marcin Hintz

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Zmarł Stefan Michnik. Były stalinowski sędzia oskarżony przez IPN o zbrodnie sądowe od lat mieszkał w Szwecji - Portal i.pl