Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Wycieki gazu i chmura metanu nad Europą. Jakie będą tego skutki ekologiczne i klimatyczne?

Blanka Aleksowska
Blanka Aleksowska
W wyniku uszkodzenia gazociągów Nord Stream doszło do wycieku gazu.
W wyniku uszkodzenia gazociągów Nord Stream doszło do wycieku gazu. PAP/EPA/SWEDISH COAST GUARD /HANDOUT
- Jest to olbrzymi wyciek, ale w pewnym sensie uświadamia nam to, jak wielka ilość metanu była transportowana cały czas dnem Bałtyku poprzez gazociąg Nord Stream. Patrząc z tej perspektywy, gaz jawi się jako źródło powodujące potencjalne ocieplanie atmosfery - mówi o skutkach uwolnienia gazu z rurociągu Nord Stream do Bałtyku przyrodnik i agrofizyk z poznańskiego Uniwersytetu Przyrodniczego, dr hab. Bogdan Chojnicki.

Duże zniszczenia w gazociągu Nord Stream, ogromny wyciek gazu, chmura metanu unosząca się nad Bałtykiem i północą częścią Europy. Jakie będą skutki klimatyczne tych zjawisk?

Doszło przede wszystkim do uwolnienia dużych ilości metanu, który został zatłoczony do wnętrza tej rury, więc miał dosyć wysokie ciśnienie. By ocenić skalę wycieku metanu do atmosfery, objętość tej rury powinna być pomnożona przez stopień sprężenia. Pewnie jeszcze nie mamy dokładnych oszacowań objętości metanu, który się dostał do atmosfery i kto wie czy uzyskamy. Ale zacznijmy od początku. Metan jest bardzo silnym gazem szklarniowym. Gdybyśmy porównali jego właściwości z dwutlenkiem węgla, to mniej więcej wychodzi, że emisja 1 m³ metanu jest porównywalna z emisją nawet 30-34 m³ dwutlenku węgla. To, że jest to bardzo silny gaz szklarniowy oznacza dużą zdolność do ogrzewania atmosfery. W pewnym sensie pozytywną cechą metanu jest to, że stosunkowo szybko znika on z atmosfery. Średni czas życia cząsteczki metanu po uwolnieniu do atmosfery to około 12-13 lat.

Tyle czasu będziemy odczuwać i obserwować dodatkowe ocieplenie?

Musimy podkreślić dwie kwestie. Po pierwsze, jest to olbrzymi wyciek, ale w pewnym sensie uświadamia nam to, jak wielka ilość metanu była transportowana cały czas dnem Bałtyku poprzez gazociąg Nord Stream. Patrząc z tej perspektywy, gaz jawi się jako źródło powodujące potencjalne ocieplanie atmosfery. Ten wyciek i ta chmura metanu, o której mówimy, podążyła na południe i ulegnie szybkiemu rozproszeniu, więc te wysokie obecnie stężenia bardzo szybko spadną. Natomiast te cząsteczki metanu pozostaną w atmosferze - przynajmniej na te kilkanaście lat. Dopiero potem jego oddziaływanie zacznie powoli maleć. Ale przez najbliższe 25-30 lat będzie nam ogrzewać atmosferę. To jest na szczęście stosunkowo krótki czas, bo w atmosferze zachodzi kilka procesów, które redukują stężenie metanu. Chodzi między innymi o tzw. grupy hydroksylowe, które przekształcają metan w CO2. Dla porównania, dwutlenek węgla zanika w tym procesie dłużej, bo nawet 170 lat, więc pod tym względem metan jest akurat "dobrym" gazem - znika z atmosfery szybciej. Ale na pewno dokłada swoją "cegiełkę" do ocieplenia klimatu.

Czy te wycieki wpłyną na nasze zdrowie? Przez najbliższe lata będziemy oddychać tym "metanowym" powietrzem.

Szczęśliwie to raczej nie będzie miało większego znaczenia i wpływu na nasze zdrowie i codzienne funkcjonowanie. Najbardziej znaczące będą skutki atmosferyczne, przede wszystkim to dodatkowe, "nadprogramowe" ocieplenie klimatu. Pamiętajmy, że te jednostki metanu wyemitowane do atmosfery trzeba pomnożyć ok. 30-34 razy, by uzyskać efekt takim jak uzyskalibyśmy, gdybyśmy wyemitowali do atmosfery dwutlenek węgla. Innymi słowy, zrobi się jeszcze odrobinę cieplej. Jeżeli chodzi o zdrowie, metan raczej nie jest gazem trującym, czy toksycznym - tym bardziej w takich stężeniach, które tam obserwujemy. Istniała obawa, że w miejscach wycieków te stężenia osiągnęły wartość, która przy zaprószeniu ognia mogłaby spowodować eksplozję. Ale udało się temu zapobiec, nie ma tam źródeł ognia, więc z tej perspektywy na razie nie ma się czego obawiać. Każdy podmuch wiatru rozcieńcza ten gaz w atmosferze oddalając jego stężenie od stanu zagrażającego wybuchem.

A jak wpłynie to na środowisko i ekosystem Bałtyku? To kolejna ekologiczna katastrofa?

Metan z pewnością rozpuści się w wodzie, ale będzie powoli "wypływał" na powierzchni wody. Jeśli chodzi o dno Bałtyku, to jest tam mnóstwo przestrzeni, które są beztlenowe, w których życie - przynajmniej takie, które my rozumiemy jako zwierzęta, ryby - nie funkcjonuje. Można powiedzieć, że ten metan w takiej beztlenowej strefie nawet "pasuje". W większości występuje tam siarkowodór, który z metanem nie będzie za bardzo reagował. Jeżeli chodzi ogólnie o zanieczyszczenie środowiska, to nie jest to na szczęście szczególnie dramatyczne zjawisko, ale na pewno jest to bardzo zła informacja z perspektywy klimatu. Ten gaz został wyemitowany bezpośrednio do atmosfery. Jeśli chodzi o inne aspekty, m. in. skutki ekonomiczne - wiemy już, że czeka nas ciężka zima, podczas której na pewno będziemy liczyć nasze zużycie gazu bardzo skrupulatnie. Jest to też duże wyzwanie dla naszej cywilizacji - uzależniliśmy gospodarkę nie tylko od Rosjan, ale od gazu w ogóle. No i niestety takie mamy dzisiaj skutki. Widzieliśmy wtedy niskie koszty energetyki gazowej, ale patrząc na to dzisiaj, z perspektywy wojny na Ukrainie, wygląda na to, że ta energia wcale nie jest tak tania. Jeżeli komuś się wydawało, że ten gaz jest tani i sprzedawany po niskich cenach, to widzi dzisiaj z jednej strony dramat i zniszczenia na Ukrainie, a z drugiej strony - gwałtownie rosnące ceny gazu. To wszystko pokazuje, że powinniśmy szybciej zmierzać ku najlepszej i uniezależniającej alternatywie, jaką są odnawialne źródła energii.

Bogdan Chojnicki – polski uczony, doktor habilitowany nauk rolniczych, inżynier, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Jego specjalnością naukową są zagadnienia z agrometeorologii oraz agrofizyki.

Jesteś świadkiem ciekawego wydarzenia? Skontaktuj się z nami! Wyślij informację, zdjęcia lub film na adres: [email protected]

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Powrót reprezentacji z Walii. Okęcie i kibice

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Wycieki gazu i chmura metanu nad Europą. Jakie będą tego skutki ekologiczne i klimatyczne? - Głos Wielkopolski