W sobotę 29 stycznia pieszo z Torunia do ruin zamku w Małej Nieszawce

Zobacz wideo: Dramatyczne dane dotyczące zgonów w Polsce

Spotkanie uczestników o godz. 9.00 na pętli autobusowej linii 10, 29 i 36 MZK przy ul. Szubińskiej w Toruniu. Trasa wędrówki będzie wiodła z Glinek poprzez Małą i Wielką Nieszawkę, ruiny zamku krzyżackiego w Małej Nieszawce, Fort X oraz ruiny zamku królewskiego „Dybów”, do pl. Armii Krajowej. Wyprawą o długości 13 km pokieruje przodownik turystyki pieszej PTTK Hanna Czech. W trakcie wycieczki turyści obejrzą pozostałości zamku w Małej Nieszawce, ruiny zamku „Dybów” oraz dawny zbór ewangelicki w Małej Nieszawce.

Jak informuje Henryk Miłoszewski, prezes OM PTT w Toruniu - początki zamku w Małej Nieszawce związane są z przybyciem tu w 1230 r. siedmiu rycerzy krzyżackich pod wodzą Hermana Balka w celu objęcia darowanych przez księcia mazowieckiego Konrada, ziem na lewym brzegu rz. Wisły.

W krótkim czasie po przybyciu Krzyżacy wznieśli drewniane założenie obronne i utworzyli okręg administracyjny – komturstwo nieszawskie. Pierwszy znany komtur Henryk został wymieniony w 1250 r. Komturstwo nieszawskie obejmowało wąski pas ziemi wzdłuż rz. Wisły od dzisiejszej Brzozy Toruńskiej do ujścia Strugi Zielonej do Wisły, z istniejącymi osadami: Stawki, Rudak, Kozibór, Mała Nieszawka oraz Piaski. Około 1300 r. Krzyżacy przystąpili do wznoszenia murowanego zamku na planie czworoboku z bramą wjazdową od strony północnej. Obiekt posiadał duże przedzamcze, skoro w inwentarzach wymienia się tam: młyn, piekarnię, browar, łaźnię i wozownię.

Stąd w 1231 r. Krzyżacy dokonali ekspansji na ziemię chełmińską. Posiadłości krzyżackie na lewym brzegu rz. Wisły spędzały sen z oczu kolejnym władcom Polski, dlatego przy okazji rokowań w latach 1414 w Grabowie oraz w 1416 w Wieluniu, występowali o jej zwrot. Dopiero traktat pokojowy w 1422 r. nad jeziorem Mełno w ziemi chełmińskiej zawarty pomiędzy królem Władysławem Jagiełłą a wielkim mistrzem Pawłem von Russdorf doprowadził do zwrotu spornych ziem. Na mocy tego pokoju, Krzyżacy mieli rozebrać zamek w Nieszawie (co uczynili około 1424 r.) oraz zrzec się praw do obszarów położonych na lewym brzegu Wisły. W ten sposób Zakon krzyżacki stracił swój przyczółek wypadowy i schronienie dla wypraw łupieżczych przeciwko Polsce.

W latach 1431 – 1435 Krzyżacy trzymali jeszcze w swoich rękach zamek „Dybów” oraz częściowo rozebrany zamek w Nieszawie. Pokój brzeski w 1435 r., definitywnie przyznał oba zamki Koronie Polskiej. Krzyżacy opuścili obie warownie, a pozostałości zamku w Małej Nieszawce zapomniane, ulegały dalszym zniszczeniom i rozbiórkom na cegłę.

Niewielkie ruiny zamku są położone na małym wzniesieniu w odległości 100 metrów od wału przeciwpowodziowego. Niewielkie wyniesienie w terenie, mocno zarośnięte, ze szczątkami jednego z pierwszych zamków krzyżackich na naszym terenie, do dziś pozostałoby zapomniane gdyby nie prace archeologiczne. Prace przeprowadzono w latach 1975-1980 z inicjatywy Muzeum Okręgowego w Toruniu i przysporzyły one wiele materiału zabytkowego. Pozwoliły także na odsłonięcie części murów obwodowych, obmurowania fosy oraz podpiwniczenia dawnych budynków zamkowych.

Uwaga! W terenie nie ma żadnej informacji o lokalizacji ruin zamku, a wstęp na teren ruin należy koniecznie uzgodnić z właścicielem terenu.