Uczeni natrafili na tysiące znaków, które pozostawili ludzie w jaskiniach w Afryce i Europie. Nowe odkrycie wskazuje na to, że te symbole, wykonywane od 75 tys. lat, mogły stać się pismem już 20 tys. lat temu.
<!** Image 2 align=none alt="Image 176535" sub="Odkryty przez Geneviev von Petzinger zbiór symboli, malowanych oraz rytych dziesiątki tysięcy lat temu w jaskiniach w Afryce i Europie - w Blombos, Diepkloof, Lascaux, Chuvet i Altamirze">W pradawnych czasach równolegle z naszymi przodkami żyły na Ziemi aż 4 gatunki praludzi. Byli to neandertalczycy, denisowianie, hobbity (Homo floresiensis) i Homo erectus. Dlaczego wszystkie te gatunki wymarły? Naukowcy zakładają, że nasz gatunek przetrwał jako jedyny, ponieważ doskonale opanował trzy umiejętności: tworzenia innowacyjnych technologii, pracy zespołowej oraz precyzyjnego komunikowania się. Ta ostatnia zdolność wydaje się dziś najważniejsza, bo jako jedyna zdecydowanie odróżnia nasz gatunek od innych człowiekowatych. Tylko nasz gatunek wprowadził symbole umożliwiające przekazywanie informacji oraz idei.
<!** reklama>Tę hipotezę stawiało już wielu uczonych, jednak dopiero najnowsze analizy dostarczyły dowodów. Dowodów zaskakujących, bo według tych ustaleń, nasi przodkowie zaczęli 75 tys. lat temu rozwijać system znaków, który 20 tys. lat temu stał się powszechnie używanym w Europie kodem, składającym się z ok. 30 symboli. Ta chronologia rozwoju znaków nakłada się na etapy wymierania innych gatunków praludzi.
Sensacyjnego odkrycia dokonała młoda uczona z Kanady, Genevieve von Petzinger, pracowniczka wydziału antropologii na University of Victoria w Kolumbii Brytyjskiej. Von Petzinger po raz pierwszy zaprezentowała swe odkrycie 1,5 roku temu na łamach „New Scientist”, pracując wówczas jeszcze w zespole dr April Nowell. Od tego czasu, działając samodzielnie, von Petzinger zebrała kolejne dowody i usystematyzowała kod symboli ludzi ery lodowcowej.
Długo zakładano, że ok. 35 tys. lat temu, gdy nasz gatunek zasiedlił Europę, doszło do rewolucji intelektualnej, której owocem były malowidła wykonane w grotach we Francji i w Hiszpanii. Jednak odkrycia dokonywane na południu Afryki od połowy lat 90. XX w. pokazały, że nasz gatunek potrafił malować i rzeźbić już ponad 70 tys. lat temu. W tym też czasie ludzie zaczęli używać symboli do przekazywania sobie jakichś treści.
Dokumentowały to szczególnie dwa odkrycia z terenu RPA. W jaskini Blombos znaleziono kawałki ochry, w których 75 tys. lat temu wyryto proste symbole, a w schronisku skalnym Diepkloof natrafiono na podobnie oznaczone skorupy strusich jaj sprzed 60 tysiącleci. Co istotne, takich skorup, jako naczyń na wodę, do dziś używają rdzenni mieszkańcy południowoafrykańskiej pustyni Kalhari i oznaczają je podobnymi symbolami, jako znakami własności. Te formy geometryczne stały się jedną z największych zagadek prehistorii. Dziś ich znaczenie wyjaśnia antropolożka Genevieve von Petzinger. Jako pierwsza skatalogowała znaki odkryte przez uczonych w 450 miejscach na całym świecie, w tym w 147 na terenie Francji. Analizując ten zbiór, zidentyfikowała ok. 30 unikalnych geometrycznych znaków, które powtarzają się w jaskiniach wielu regionów naszego globu.
- Najstarsze symbole, jakie znamy, pochodzą sprzed ponad 70 tys. lat. Przez kolejne tysiąclecia ewoluowały. W pewnym momencie zmiany zachodzące w tych geometrycznych kształtach zatrzymały się. Symbole stały się uniwersalne około 20 tysięcy lat temu i zaczęły występować w regularnych zbiorach - powiedziała Geneviev von Petzinger na początku lipca tego roku w wywiadzie dla amerykańskiej edycji czasopisma „Forbes”. - Uważam, że tych geometrycznych znaków graficznych używano do komunikacji, ale na razie widzę zbyt wiele ograniczeń, by nazwać je pismem. Niektóre mogą jednak być podwalinami takich pism jak na przykład chińskie, składających się z setek lub tysięcy symboli. Pracuję obecnie nad tym, by wyjaśnić, w jakich konfiguracjach te znaki występują. Dopiero wyniki tych badań mogą uprawniać do twierdzenia, że te symbole stanowią rodzaj pisma.
Geneviev von Petzinger ma już ustalony 3-letni program badawczy. Przed nią wiele podróży do stanowisk archeologicznych, w których osobiście sfotografuje i opisze znaki, ignorowane dotychczas przez innych naukowców. Kanadyjska uczona liczy, że dzięki danym uzyskanym z pierwszej ręki wyjaśni, czy znaki malowane i ryte przed dziesiątkami tysiącleci w Afryce stały się pismem w Europie 200 wieków temu.
Nie wiemy, co te symbole oznaczały dla wykonujących je ludzi. Wystarczy jednak rzut oka na pradawne znaki wyróżnione przez von Petzinger, by stwierdzić, że przetrwały do dziś. Kilka z nich widać nawet na klawiaturze telefonu komórkowego.
<!** Image 3 align=right alt="Image 176535" sub="Kanadyjska antropolożka Geneview von Petzinger">Fakty
Pismo
Pismo to system umownych znaków, za pomocą których można utrwalić język mówiony.
Pismo piktograficzne jest najstarszym znanym nauce. Tworzące je piktogramy są schematycznymi rysunka- mi symbolizującymi przedmio- ty, zwierzęta, osoby oraz sytuacje.
