Odkrycia dokonał zespół astronomów z Instytutu Astronomii UMK, w skład którego wchodzą: dr hab. Gracjan Maciejewski, prof. UMK, prof. Andrzej Niedzielski, prof. Krzysztof Goździewski, a także studentka piątego roku astronomii, Julia Sierzputowska.
Toruński zespół współpracował z badaczami z Hiszpanii i Stanów Zjednoczonych, w tym z pochodzącym z Torunia, prof. Aleksandrem Wolszczanem.
Początki prac, które poskutkowały odkryciem tej masywnej planety datować można na 2006. Wówczas astronomowie wiedzieli o istnieniu jednej planety wokół HD 118203, jednak kolejne obserwacje sugerowały obecność jeszcze jednego masywnego obiektu. Przełom w badaniach nastąpił dopiero w marcu 2023 roku, kiedy to nowe obserwacje umożliwiły dokładne wyznaczenie parametrów orbitalnych.
Wyniki badań zostały potwierdzone po połączeniu obserwacji dopplerowskich z astrometrycznymi pomiarami. Dzięki temu naukowcy mogli jednoznacznie określić masę planety i stworzyć kompletny model tego układu planetarnego.
- Osiągnięcie naszych kolegów jest tym bardziej ważne, że obecność wody takie planety jak Ziemia zawdzięczają właśnie sąsiedztwu gigantów – wyjaśnia Marcin Gawroński, zastępca dyrektora Instytutu Astronomii UMK.
Nowo odkryta planeta to gazowy olbrzym. Aby to sobie lepiej wyobrazić, powiedzmy, że jedenastokrotnie przewyższa masę Jowisza. Okrąża swoją macierzystą gwiazdę w 14-letnim cyklu, po orbicie sześciokrotnie większej niż ta, która dzieli nas od Słońca. Temperatura na tej odległej planecie jest bardzo niska – wynosi około -100 stopni.
Gwiazda większa od Słońca
Naukowcy przypuszczają, że planeta jest zbyt ciemna, aby była bezpośrednio widoczna, ale jej gwiazdę można obserwować nawet przy użyciu stosunkowo małych teleskopów. Gwiazda ta, znana jako HD 118203, jest nieco większa od naszego Słońca, a cały układ planetarny ma około 5 miliardów lat.
Układy planetarne, takie jak HD 118203, w których występują masywne planety gazowe, są ważne dla zrozumienia procesów formowania się planet. Astronomom pozwalają lepiej zrozumieć, jak tworzą się planety, szczególnie te o dużych masach. W przypadku „nowej” planety szczególnie interesujące jest to, że mniejsza planeta krąży w bliskiej odległości od gwiazdy, podczas gdy większa porusza się po znacznie szerszej orbicie.
Wyniki badań zostały opublikowane w prestiżowym czasopiśmie „Astronomy & Astrophysics”.
