Park kulturowy brzmi dumnie, ale czy nas, bydgoszczan, będzie stać na to?

Wprawdzie na liście parków kulturowych przeważają małe miejscowości, ale i duże miasta zaczynają się na nią wpisywać. Od 2002 r. istnieje na przykład Park Kulturowy Fortyfikacji Miejskich „Twierdza Gdańsk”, od 2010 r. - Park Kulturowy Stare Miasto w Krakowie, od 2015 - Park Kulturowy Stare Miasto we Wrocławiu i w tym samym roku powstał także Park Kulturowy ulicy Piotrkowskiej w Łodzi.

Na tej liście najprawdopodobniej wkrótce znajdzie się też Bydgoszcz. Pomysł przeszedł już fazę konsultacji społecznych. Plany są takie, by bydgoski park kulturowy objął Stare Miasto, a ponadto część Chwytowa i ul. Gdańską z placem Wolności. Obejmie zatem całkiem spory kawałek miasta i… to może być zarówno zaletą, jak i wadą projektu.

Za przyczyną utworzenia parku kulturowego pieniędzy w miejskiej kasie nie przybędzie, a publiczne pieniądze, sporo publicznych pieniędzy, są najlepszą gwarancją odpowiedniej opieki nad zabytkami i dbałości o estetykę w ich otoczeniu. Kto był we Wrocławiu, powiedzmy, w latach siedemdziesiątych, i odwiedził to miasto ponownie dopiero niedawno, temu pewnie szczęka opadła ze zdumienia.

Mnie to przydarzyło się we Wrocławiu bodaj trzy lata temu. Wcześniej byłem tam na szkolnej wycieczce w czasach wczesnego Gierka i zapamiętałem centrum Wrocławia jako dziwną mieszankę urokliwych kamieniec, paskudnych ruder i ruin, zapewne niewiele zmienionych od zimy 1945 roku, kiedy to Armia Czerwona zacięcie szturmowała Festung Breslau. Trzy lata temu zobaczyłem natomiast Wrocław, który znów mógł olśniewać turystę i na pewno nie był to efekt istnienia Parku Kulturowego Stare Miasto we Wrocławiu, bo ten ustanowiono zaledwie dwa lata wcześniej.

Znad Odry wróćmy nad Brdę. Tu parku kulturowego na razie jeszcze nie ma, lecz jako argument pojawiać już się zaczął w rozmaitych dyskusjach. Na przykład o tym, w jakim stopniu zmienią się okolice Zbożowego Rynku wraz z zakończeniem przebudowy ronda Bernardyńskiego dla linii tramwajowej, która pobiegnie wzdłuż ulicy Kujawskiej. Internauci zastanawiają się na przykład, czy przed nowym otwarciem znikną stare budy (czytaj: pawilony handlowe), które lata temu przycupnęły na początkowym odcinku ulicy Długiej. Zafrasowanym internautom na łamach „Expressu” takimi słowy odpowiedział Maciej Bakalarczyk, menedżer Śródmieścia i Starego Miasta: „Uważam, że stare budy nie będą mogły dalej tam stać, ale przed klepnięciem tego projektu [parku kulturowego - przyp. aut.] niczego przesądzać nie można”.

Dobry Boże, cóż za dyplomacja! Jeśli takie potworki miałyby przetrwać po powstaniu Parku Kulturowego Stare Miasto w Bydgoszczy, to po diabła nam ten park!?

Z drugiej strony, szpetnych elementów krajobrazu w obrębie przyszłego parku kulturowego wskazać można bez liku. Wiele z nich to małe punkty handlowe i usługowe. Jeśli podejdziemy do ich właścicieli czy najemców lub dzierżawców z pełną surowością, to możemy dobić firemki egzystujące w tych miejscach. Firemki, których właściciele i tak ledwie wiążą koniec końcem i modlą się dziś, by przetrwać pandemiczną zapaść. Miasto będzie miało sumienie dokończyć dzieło zniszczenia, które rozpoczął koronawirus?

Jeśli natomiast okaże się, że względy społeczne okażą się ważniejsze niż estetyka i ochrona zabytków, to park kulturowy może okazać się tworem wyłącznie papierowym. Owszem, pochłonie jakieś pieniądze, bo już same formalności związane z utworzeniem parku będą pewnie niemało kosztowały, ale efekty przyniesie znikome, jeśli nie żadne.

Czy stać nas na taką rozrzutność w czasach, gdy władze Bydgoszczy co rusz wysyłają sygnały o tym, że miejskie finanse nie są w najlepszym stanie?