Mniej pieniędzy na pomoc ofiarom przestępstw

<!** Image 3 align=none alt="Image 205543" sub="Kierowca oskarżony o śmiertelne potrącenie Mateusza Pyskira został w pierwszej instancji skazany na więzienie w zawieszeniu i 20 tys. zł grzywny. Na zdjęciu: ogłoszenie wyroku. Fot.: Tymon Markowski">

Od początku 2012 roku nawiązki dla pokrzywdzonych trafiają na konto jednego funduszu. Z tego powodu mniej pieniędzy trafia do takich organizacji jak choćby bydgoski PCK.

<!** reklama>

Do 1 stycznia 2012 roku sądy mogły orzekać nawiązki czy świadczenia pieniężne bezpośrednio na rzecz konkretnego stowarzyszenia, które pomagało ofiarom przestępstw. Teraz Temida nie ma już takiej możliwości. Jakie są skutki?

Odcięci od dopływu gotówki

- Zwykle z tytułu nawiązek orzekanych przez sądy otrzymywaliśmy kilkadziesiąt tysięcy złotych rocznie. Były problemy ze ściąganiem tych pieniędzy, ale i tak pozwalały nam prowadzić szkolenia czy kupować nowy sprzęt. Teraz tych pieniędzy brakuje i musimy ograniczać swoją działalność - mówi Danuta Szukalska, dyrektor Kujawsko-Pomorskiego Oddziału Polskiego Czerwonego Krzyża w Bydgoszczy.

W podobnej sytuacji jest bydgoskie Stowarzyszenie „Bezpieczeństwo Dziecka”, które pomaga ofiarom przemocy w rodzinie. Jak nas poinformował jego prezes Robert Lubrant, ostatnio tylko raz zdarzyło się, by sąd orzekł jakieś świadczenie pieniężne na rzecz stowarzyszenia. Było to w ubiegłym roku.

- Policjantka, która została uderzona przez pewnego łobuza, zażyczyła sobie od niego przeprosin i wpłaty nawiązki na konto naszego stowarzyszenia. Pieniędzy jeszcze nie dostaliśmy - mówi Robert Lubrant.

Ofiary i sprawcy w jednym worku

Po zmianie przepisów nawet jeśli sąd orzeknie nawiązkę lub świadczenie, to pieniądze nie trafiają bezpośrednio do konkretnej organizacji, ale do centralnego Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej. Jest to państwowy fundusz celowy, którego dysponentem jest minister sprawiedliwości. Przychodami funduszu są, między innymi, potrącenia w wysokości 10 procent wynagrodzenia, przysługującego za pracę skazanych, a środki przeznaczane są na rzecz stowarzyszeń, fundacji, organizacji oraz instytucji, których celem jest nie tylko pomoc ofiarom przestępstw, ale również również pomoc postpenitencjarna osobom pozbawionym wolności, zwalnianym z zakładów karnych i aresztów śledczych oraz członkom ich rodzin. Fundusz rodziela pieniądze pomiędzy organizacje, które muszą stanąć do konkursu ofert.

Jak wynika z danych Ministerstwa Sprawiedliwości, w 2012 roku dotacje celowe z funduszu przekazano 27 podmiotom, w tym zaledwie trzem z naszego regionu. Takie wsparcie otrzymały Stowarzyszenie „Azyl”, Fundacja na Rzecz Ofiar Wypadków Drogowych „Zielony Liść” (oba z Torunia) oraz Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka w Inowrocławiu.

Z roku na rok mniej środków

Chętnych do środków z funduszu na 2013 rok jest tylu, że ministerstwo przedłużyło termin rozpatrywania zgłoszeń do 28 lutego. Jako ogólnopolska organizacja ma w nim wystartować, między innymi, PCK. Wiele mniejszych organizacji służących pomocą może jednak zakończyć działalność.

Tymczasem środków na rzecz pokrzywdzonych ubywa. Tylko w przypadku przestępstw komunikacyjnych (na przykład wypadków drogowych) w 2009 roku zasądzono: 633 nawiązki i 73597 świadczeń pieniężnych, w 2010 roku - 412 nawiązek i 60566 świadczeń pieniężnych, w 2011 roku - 193 nawiązki i 55548 świadczeń pieniężnych. W pierwszej połowie 2012 roku polskie sądy orzekły zaledwie 89 nawiązek i 22542 świadczeń pieniężnych.

Zdaniem działaczy organizacji społecznych, z którymi rozmawialiśmy, sędziowie niechętnie zasądzają pieniądze na rzecz ofiar, bo nie wiedzą, na co konkretnie zostaną przeznaczone. Poza tym sądy chcą uniknąć wykonywania dodatkowych czynności, bo teraz to one muszą, m.in., windykować od skazanych nieściągnięte kwoty.

Okazją do uzyskania bezpłatnej pomocy prawnej będzie Tydzień Pomocy Ofiarom Przestępstw - już pod koniec lutego.