Matura 2020 - język polski - Motyw przewodni
Na pisemnej maturze z języka polskiego pojawia się zawsze jakiś motyw (problem) przewodni.
Może to być:
- Świat nadprzyrodzony a świat rzeczywisty
- Marzyciel
- Obraz społeczeństwa
- Obraz wsi, miasta
- Człowiek wolny w swoich wyborach (np. fatum, przeznaczenie, wróżby, czy wolna decyzja człowieka)
- Człowiek wobec: cierpienia, zabawy, miłości, śmierci, ojczyzny, samotności, bliskich (rodzina, przyjaźń), misji do spełnienia (walka narodowowyzwoleńcza), przyrody, pracy, społeczeństwa.
WARTO WIEDZIEĆ: Pisząc rozprawkę pamiętaj o ujęciu problemowym, a nie linearnym. Nie omawiaj zatem po kolei utworów, tylko problem w temacie, bo nie chodzi tu o streszczanie utworu.
Matura 2020 - język polski - Najpierw wiedza, potem forma
Rozprawka: Ekspertka poleca maturzystom ćwiczenie pisania rozprawki problemowej. - Warto w wybranym fragmencie tekstu odszukać główną myśl. W tym celu można skorzystać z arkuszy z poprzednich lat - mówi dr Anna Stempka. - Z tego wynika umiejętność postawienia tezy. Dobrze, gdy uczeń zrobi sobie konspekt, czyli plan pisania rozprawki. Co istotne, na maturze wymagane jest ujęcie problemowe, a nie linearne. Nie omawiamy zatem po kolei utworów, tylko problem w temacie, bo nie chodzi tu o streszczanie utworu.
Interpretacja wiersza: - Interpretację utworu poetyckiego zawsze musi poprzedzić funkcjonalna analiza, czyli czemu to służy - mówi dr Anna Stempka. - Analiza daje odpowiedź na pytanie jak problem jest wypowiedziany. W analizie bierze się pod uwagę gatunek liryczny (np. pieśń, tren), typ liryki i podmiot liryczny (do kogo się wypowiada). Interpretacja to już to, o czym mówi podmiot liryczny i dlaczego o tym mówi (tu trzeba wykorzystać konteksty interpretacyjne).
Czytanie ze zrozumieniem: - Warto ćwiczyć czytanie tekstu i odpowiedzieć sobie na pytanie o czym jest ten tekst - mówi dr Anna Stempka. - Kolejny krok to, co na ten temat zostało powiedziane i do jakich wniosków doszedł autor.
Matura 2020 - język polski - Wiedza o języku
Trzeba powtórzyć wiedzę o języku ze wszystkich etapów edukacyjnych. - Najczęściej pojawiają się pytania dotyczące fleksji, słowotwórstwa, określanie funkcji tekstów, czy cech stylów funkcjonalnych - mówi dr Anna Stempka.
ZAPAMIĘTAJ. Odpowiadaj na pytania zawsze własnymi słowami. Stosuj cytaty tylko wtedy, gdy jest takie polecenie.
Matura 2020 - język polski - Jakie tematy mogą się pojawić?
- Rok 2020 został ogłoszony przez Sejm Rokiem Bitwy Warszawskiej, więc idealnie pasowałoby tu np. „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego - mówi dr Anna Stempka. - A jak do tego dołączymy 75. rocznicę zakończenia II wojny światowej, 80. rocznicę wydarzeń katyńskich i 70. rocznicę Deklaracji Schumana, która leży u podstaw powstania Unii Europejskiej, to układa się to w całość. Można tu podjąć problem walki o wolność, jej zachowanie, odpowiedzialności za ojczyznę, czy społeczeństwo, w którym się żyje. Może też pojawić się temat jednostki w dziejach społeczeństwa, jednostki wobec swoich pragnień, a zobowiązań wobec społeczeństwa. Mamy przecież 100. rocznicę urodzin Karola Wojtyły, papieża Polaka czy planowaną beatyfikację kardynała Stefana Wyszyńskiego, czyli dwa wielkie autorytety. Bardzo aktualny w czasach pandemii wydaje się też motyw domu. Tu może pojawić się „Dżuma” Alberta Camusa. I tu ważna uwaga. Uczniowie muszą pamiętać, że to nie jest powieść o epidemii, lecz parabola pokazująca różne strategie radzenia sobie człowieka ze świadomością śmiertelności. Jednak wspomniane tematy to tylko spekulacje.
Nasza ekspertka podkreśla, że uczniowie na pewno dobrze poradzą sobie na maturze.
- Nie stresujcie się. W tym ostatnim miesiącu przed egzaminem dojrzałości pobawcie się trochę wiedzą zdobytą w szkole - mówi dr Anna Stempka. - Róbcie sobie też przerwy w nauce. Wszystko będzie dobrze. Powodzenia!
