Klauzula sumienia. Oni mogą odmówić, więc radź sobie sam

Klauzula sumienia lub, jak niektórzy mówią deklaracja wiary, od wielu miesięcy wzbudza emocje. Jej likwidacji domagały się m.in. kobiety, które uczestniczyły w Bydgoskiej Manifie oraz Międzynarodowym Strajku Kobiet. Panie żądały nie tylko prawa do aborcji, ale także dostępu do bezpiecznej antykoncepcji i edukacji.

Przypomnijmy: niedawno informowaliśmy o tym, że pigułka „dzień po”, zgodnie z decyzją ministra zdrowia, będzie sprzedawana tylko na receptę. Pytaliśmy wówczas polityków i lekarzy o ich stosunek do klauzuli sumienia. Poseł Tomasz Latos (PiS) powiedział wtedy, że dokument ten podpisało około 10 procent lekarzy.

Próbowaliśmy ustalić, czy bydgoszczanie mają dostęp do odpowiednich danych, czyli czy znają poglądy lekarzy, którzy ich leczą. W internecie udało się odnaleźć tylko jedną, niepełną listę, na której znajdowały się wyłącznie imiona i nazwiska lekarzy oraz ich specjalności. Z powodu ochrony danych osobowych nie ujawniono miejscowości, w których lekarze ci prowadzą praktykę. Zestawienie jest poglądowe.

Zobacz również:

Okazuje się, że nikt pełnych statystyk na razie nie gromadzi. Krzysztof Bukiel, przewodniczący Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy powiedział nam, że organizacja którą reprezentuje nie ma danych dotyczących liczby lekarzy, którzy klauzulę sumienia podpisali. Podobnych danych nie zbiera również samorząd lekarski.

- Nie mamy informacji o tym, by ktokolwiek podpisał taka deklarację - mówi Stanisław Prywiński, prezes Bydgoskiej Izby Lekarskiej. - Myślę, że jest to zajęcie dla Rzecznika Praw Pacjenta. NFZ, który płaci za usługi, powinien gromadzić dane. Poza tym, dotyczy to przecież niewielkiej grupy lekarzy. Nie każdy może dokonywać aborcji lub wypisywać receptę na środki antykoncepcyjne. Może to zrobić wyłącznie specjalista, czyli lekarz ginekolog-położnik. Mieszkam poza Bydgoszczą, kiedyś rano przybiegł do mnie jeden z sąsiadów i bardzo zdenerwowany prosił, bym wypisał receptę na pigułkę „po”. Nie mogłem tego zrobić, bo jestem chirurgiem i nie prowadzę własnej praktyki. Zdaniem Stanisława Prywińskiego, dyskusja na temat aborcji i antykoncepcji zasłania ważniejszy dla państwa problem, czyli „co zrobić, by służba zdrowia wstała z kolan”.

- A bez pieniędzy przeprowadzenie reformy chyba nie jest możliwe - dodaje Stanisław Prywiński.

Uzyskanie od lekarza recepty na środki antykoncepcyjne nie oznacza, że kobieta otrzyma te specyfiki w aptece. Chociaż…

- Generalnie aptekarze powinni zrealizować każdą receptę - mówi Małgorzata Pietrzak, prezes Kujawsko-Pomorskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej w Bydgoszczy. - Nie zawsze tak jest.

Farmaceuci nie podpisują klauzuli sumienia, korzystając z niej powołują się jednak na prawo konstytucyjne, według którego każdy ma prawo do postępowania zgodnie ze swoim sumieniem.

- Funkcjonują różne rozwiązania - przyznaje Małgorzata Prusak, prezes Stowarzyszenia Farmaceutów Katolickich Polski w Bydgoszczy. - Niektórzy nie wydają takich leków na receptę, inni nie mają ich w aptekach. Są też takie osoby, które przekierowują pacjenta do drugiego okienka.

Z naszych informacji wynika, że kwestie poglądów, poruszane są podczas rozmowy kwalifikacyjnej, którą przechodzi kandydat do pracy w aptece.

Skomplikowane zagadnienie klauzuli sumienia spróbowali wyjaśnić autorzy tekstów opublikowanych w książce „Medyczne, etyczne i prawne aspekty sprzeciwu w praktyce medycznej”, która powstała pod redakcją Władysława Sinkiewicza i Rafała Grabowskiego.

- Zostały opublikowane dwa dokumenty, będące świadectwem sporu, którego intensywność wzrosła w ostatnich kilku latach i który może wpłynąć na kształt służby zdrowia - napisał bydgoszczanin, prof. Władysław Sinkiewicz.

Dotyczy to wydanego w 2013 roku oświadczenia Komitetu Bioetyki przy PAN w sprawie klauzuli sumienia i przeciwstawnego mu stanowiska Zespołu Ekspertów Konferencji Episkopatu Polski. Pierwszy dokument wskazuje, m.in., na to, że polscy lekarze niekiedy nadużywają klauzuli sumienia. Drugi, że tak nie jest.

Zobacz:

W środku między sporem teoretyków reprezentujących odmienne światopoglądy jest praktyka, a w niej pacjent, który również ma własne sumienie. Jeśli uzna, że jakiś lekarz naruszył jego godność i poczucie moralności, może złożyć skargę. Oprócz Rzecznika Praw Pacjenta ma prawo zwrócić się o pomoc do Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej przy Bydgoskiej Izbie Lekarskiej. Jak nam wyjaśnił dr Marek Bronisz, OROZ żadnej skargi dotyczącej klauzuli sumienia jeszcze nie otrzymał. Ale jeśli taka wpłynie, zostanie rozpatrzona.

Niektórzy twierdzą, że klauzula sumienia jest tym samym, co deklaracja wiary. Jej treść odnaleźć można na stronach portalu deklaracja-wiary.pl.

Lekarz, który podpisuje się pod tym dokumentem, oświadcza, m.in., że „powierzono mu strzec życie ludzkie od samego początku”, że uznaje „pierwszeństwo prawa bożego nad prawem ludzkim”. Lekarze katoliccy dodają, że „nie narzucając nikomu swoich poglądów, przekonań, mają prawo oczekiwać i wymagać szacunku dla swoich poglądów i wolności
w wykonywaniu zawodu”.

Polub "Express" na Facebooku