Kino z Żydami w tle. 28. Aff-Era Filmowa dobiega końca [program]

13 stycznia rusza festiwal filmowy „AFF-Era Filmowa”. Jest to już 28. edycja. Tym razem impreza odbywa się pod hasłem „Kino oświetlane menorą”. Od niedzieli do 18 stycznia zobaczymy najlepsze filmy pokazujące kulturę Żydów, ich trudne losy w przeszłości, problem Holocaustu oraz problemy, z którymi borykają się obecnie, takie jak konflikt na Bliskim Wschodzie.
<!** Image 2 align=none alt="Image 203181" sub="fot. materiały organizatora">
<!** reklama>
PROGRAM

13 stycznia, niedziela

godz. 19:00   
koncert Bydgoszcz Klezmer Band

godz. 20:30
Dyktator (The Great Dictator), reż. Charles Chaplin, USA 1940, 124 min.
Prelekcja: dr Marcin Jauksz (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu)

Żydowski fryzjer jest łudząco podobny do pewnego dyktatora, który jest tak wszechmocny, że ze strachu przed samym sobą musi trzymać się zasłony. Choć fryzjer i dyktator są kompletnie identyczni, tylko jeden z nich może stracić życie za to, że jest Żydem i brunetem. Seria przypadków i pomyłek sprawi, że pewnego dnia role się odwrócą… Jedno z najsłynniejszych arcydzieł w historii kina.

14 stycznia, poniedziałek

godz. 9:30   
Sklep przy głównej ulicy (Obchod na Korze), reż. Jan Kadar i Elmar Klos, Czechosłowacja 1965, 128 min.,
Prelekcja: dr Marcin Jauksz (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu)

Wielkie osiągnięcie czechosłowackiego kina, obraz nagrodzony pierwszym Oscarem dla kinematografii środkowoeuropejskiej, wpisywał się z powodzeniem w ożywczy nurt nowej fali. Akcja filmu rozgrywa się w 1942 roku, kiedy w jednym z miasteczek słowackich wprowadzane są w życie ustawy norymberskie, pozbawiające obywateli narodowości żydowskiej majątku i praw, by potem umieścić ich w obozach. Szaleństwo przestrzegania zasad „czystości rasowej” wciąga przypadkowo pewnego stolarza.

godz. 11:00
Rozpoczęcie warsztatów fotograficznych – Pałac Młodzieży, sala nr 80. Obowiązują wcześniejsze zapisy w biurze imprezy.

godz. 12:00
Musimy sobie pomagać (Musíme si pomáhat), reż. Jan Hrebejk, Czechy 2000, 124 min.
Prelekcja: dr Mariusz Guzek (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy).

Józef oraz jego żona Maria żyją w okupowanej przez Niemców Czechosłowacji. W mieście pojawia się ich dawny żydowski sąsiad, który uciekł z obozu. Para niechętnie zgadza się ukrywać go w małym pokoju. Wielokrotnie nagradzany, ważny film nawiązujący do poetyki czechosłowackiej nowej fali.

godz. 15:30
Co nas kręci, co nas podnieca (Whatever Works), reż. Woody Allen, Francja/Kanada/USA 2009, 92 min.
Prelekcja: dr Marcin Jauksz (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu).

Woody Allen to obok Mela Brooksa najważniejszy przedstawiciel żydowskiego humoru w kinie amerykańskim. W „Co nas kręci…” powrócił na Manhattan (a czyni to ostatnio rzadko), by pokazać przemiany, jakie w życiu Borisa Yelnikoffa następują pod wpływem związku z młodą dziewczyną z prowincji.

godz. 19:30
Walc z Baszirem (Waltz with Bashir), reż. Ari Folman, Izrael/Niemcy/Francja 2008, 87 min.
Prelekcja: dr Marcin Jauksz (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu).

Nowatorski, animowany dokument o odkrywaniu dramatycznej przeszłości z czasów pierwszej intifady libańskiej. Przejmujące studium przemocy dotykającej Żydów, ale też tej przez nich czynionej. Reżyser Ari postanawia ponownie odnaleźć wspomnienia z wojny w Libanie, które wyparł ze swej pamięci.

godz. 21:30
Ajami, reż. Scandar Copti i Yaron Shani, Niemcy/Izrael 2009, 120 min.
Prelekcja: dr Marcin Jauksz (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu).

Pierwszy film fabularny nakręcony wspólnie przez Palestyńczyka i Żyda. Wnikliwy i obiektywny portret przestrzeni funkcjonowania palestyńskiej i izraelskiej społeczności w dzielnicy Ajami w Jaffie, miejscu, gdzie spotykają się agresja, absurdy, odmienności kultur, ale też uczucia.

15 stycznia, wtorek

godz. 9:30
Judeł gra na skrzypcach, reż. Jan Nowina-Przybylski i Joseph Green, Polska 1936, 92 min.
Prelekcja: dr Mariusz Guzek (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy).

Historia wędrownych muzyków, której główną bohaterką jest przebrana za chłopca młoda skrzypaczka, spodobała się gwieździe nowojorskiego teatru żydowskiego Molly Picon i jej mężowi. Stąd udział w filmie amerykańskich aktorów, dzięki którym film pokazywany był także poza Polską. Sceny we wnętrzach zrealizowano w Warszawie w studiu Falanga, natomiast ujęcia plenerowe w Kazimierzu nad Wisłą. W recenzjach chwalono malarskość kadrów i wiarygodnie oddaną obyczajowość ówczesnych Żydów.

godz. 11:30
Dybuk, reż. Michał Waszyński, Polska 1937, 100 min.
Prelekcja: dr Mariusz Guzek (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy).

Osią akcji jest niespełniona obietnica dwóch ojców połączenia węzłem małżeńskim swoich dzieci. Wracający po latach tułaczki syn przyjaciela staje się świadkiem przygotowań do ślubu przyrzeczonej mu Lili. Chłopak umiera niespodziewanie by wkrótce wcielić się w ciało ukochanej. Jedynym, który może ją uzdrowić jest cadyk Ezriel. Waszyński w swym mrocznym filmie przywołał świat chasydów z ich wiarą w siły nadprzyrodzone, które są integralną częścią codzienności.

godz. 15:30
Poważny człowiek (A Serious Man), reż. Ethan Coen, Joel Coen, Francja/USA/Wielka Brytania 2009, 105 min.
Prelekcja: Grzegorz Pieńkowski (Akademia Filmu i Telewizji w Warszawie).

Larry nagle uzmysławia sobie, iż los zwrócił się przeciwko niemu. Dotychczas spokojny, uczciwy człowiek, traci żonę, a jej kochanek nakłania go do przeprowadzki i zamieszkania w obskurnym motelu, do tego zagrożona jest jego kariera naukowa. Doskonale skonstruowany film, pełen typowego dla twórców przewrotnego humoru, zawiera wiele płaszczyzn – są w nim elementy autobiograficzne, odniesienia do wcześniejszych filmów, analiza społeczeństwa amerykańskiego i historia Żydów.

godz. 19:30
Barton Fink, reż. Joel Coen, USA 1991, 116 min.
Prelekcja: Grzegorz Pieńkowski (Akademia Filmu i Telewizji w Warszawie).

Jest rok 1941. Młody pisarz otrzymuje zaproszenie do Hollywood, gdzie ma napisać scenariusz. Zatrzymuje się w obskurnym hoteliku. Praca idzie mu fatalnie, a niepokojące, przerażające wręcz wydarzenia rozgrywające się w jego pokoju zaczynają go wkrótce przerastać. Film zaczyna się jak komedia, by stopniowo przekształcić się w zjadliwą ironię na temat stosunków panujących w filmowym świecie Hollywood, która z kolei staje się czarnym kryminałem o wręcz surrealistycznym finale. Nie zakłóca to dramaturgicznej konsekwencji i mrocznej, niepokojącej atmosfery filmu.

godz. 22:00
Oczy szeroko otwarte (Eyes Wide Open), reż. Haim Tabakman, Francja/Niemcy/Izrael 2009, 90 min.
Prelekcja: Grzegorz Pieńkowski (Akademia Filmu i Telewizji w Warszawie).

Aaron, szanowany członek żydowskiej gminy, wiedzie spokojne i poukładane życie w ortodoksyjnej dzielnicy Jerozolimy. Pewnego dnia spotyka Ezrę, dziewiętnastoletniego studenta. Jeden z najgłośniejszych izraelskich filmów ostatnich lat, który porusza problem zakazanego w judaizmie homoseksualizmu.

16 stycznia, środa

godz. 9:30
Austeria, reż. Jerzy Kawalerowicz, Polska 1982, 102 min.
Prelekcja: Grzegorz Pieńkowski (Akademia Filmu i Telewizji w Warszawie).

Już pierwsze sekwencje filmu wprowadzają widza w świat dla wielu nieznany, świat, który odszedł bezpowrotnie, świat Żydów polskich – oryginalnej i hermetycznej społeczności o własnej filozofii, obyczajowości, religijności i humorze. Rok 1914. Pierwszy dzień i pierwsza noc I wojny światowej. Przy drodze do małego galicyjskiego miasteczka stoi karczma, tytułowa austeria, prowadzona przez starego, mądrego Żyda Taga. Film wyświetlony zostanie w odnowionej cyfrowo wersji.

godz. 11:30
Pociąg życia (Train de vie), reż. Radu Mihaileanu, Francja 1998, 101 min.
Prelekcja: Grzegorz Pieńkowski (Akademia Filmu i Telewizji w Warszawie).

1941 rok. Do swojego szetla przybiega Szlomo i obwieszcza, że Niemcy mordują i wywożą w nieznane wszystkich Żydów mieszkających w sąsiednich wioskach. Jeszcze tej samej nocy Rabin zwołuje Radę, aby znaleźć sposób na ocalenie mieszkańców miasteczka – Żydzi zorganizują własny pociąg deportacyjny. Film, w których śmiech miesza się z łzami, stanowi przejmujący w istocie obraz Holokaustu, ale i interesujący portret kultur żydowskiej i cygańskiej.

godz. 15:30
Palacz zwłok (Spalovač mrtvol), reż. Juraj Herz, Czechosłowacja 1969, 95 min.
Prelekcja: dr Mariusz Guzek (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy).

Ekspresjonistyczne arcydzieło czechosłowackiej Nowej Fali. Bohaterem filmu jest Karl Kopfrkingl, pracownik krematorium, który wbrew temu, co wszyscy sądzą, uwielbia swoją pracę. Stopniowo daje się uwieść faszystowskiej ideologii. Przeszkodą w karierze może być jednak fakt, że jego żona jest Żydówką, a syn jawi się jako modelowy przykład „zdegenerowanej” rasy.

godz. 19:30
W ciemności, reż. Agnieszka Holland, Polska/Niemcy/Kanada 2011, 145 min.
Prelekcja: prof. Piotr Zwierzchowski (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy).

Film, który najpewniej zdobędzie miejsce w klasyce polskiego kina. Historia lwowiaka Leopolda Sochy, drobnego kombinatora, który w obliczu tragedii Żydów wykazał się głęboko ludzkim, acz pozbawionym patosu heroizmem. Przez ponad rok pomagał i dawał schronienie ukrywającej się w kanałach grupie uciekinierów z getta. Początkowo za pieniądze, później powodowany głęboką więzią emocjonalną. Doskonała rola Roberta Więckiewicza; nominacja do Oscara 2012 w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny.

godz. 22:15
Niedokończony film (A Film Unfinished), reż. Yael Hersonski, Niemcy/Izrael 2009, 88 min.
Prelekcja: prof. Piotr Zwierzchowski (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy).

Dokument, którego autorzy badają okoliczności powstawania filmu realizowanego przez Urząd Propagandy III Rzeszy w warszawskim gettcie w maju 1942 roku. Celem propagandowego obrazu miało być „uchwycenie żydowskiego charakteru” i stworzenie „prawdziwego portretu” życia w gettcie.

17 stycznia, czwartek

godz. 9:30
Sabra, reż. Aleksander Ford, Polska 1933, 85 min.
Prelekcja: prof. Zbigniew Korsak (Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy).

Sabra to określenie na Żyda urodzonego w Palestynie. Przybywa tam grupa żydowskich imigrantów z Polski, kupują kawałek pustynnej ziemi i rozpoczynają jej ujarzmianie. Najważniejszym problemem jest brak wody oraz narastające konflikty z Arabami. W unikatowym, zrealizowanym w Palestynie filmie późniejszego twórcy Krzyżaków, wystąpili aktorzy teatru żydowskiego „Habima” i ludność arabska.

godz. 11:30
Odessa… Odessa!, reż. Michale Boganim, Izrael/Francja 2004, 96 min.
Prelekcja: prof. Zbigniew Korsak (Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy).

Odessa, jaką pamiętają starzy Żydzi z Nowego Jorku i Izraela, dawno przestała istnieć. Piękna architektura starej dzielnicy niszczeje, uliczki, niegdyś tętniące życiem, opustoszały. Nieliczna grupa tych, którzy pozostali, żyje w społecznej próżni. Dokumentalna opowieść o losach odeskich Żydów, którzy opuścili Ukrainę po rozpadzie Związku Radzieckiego, a zarazem uniwersalna przypowieść o wygnaniu i usilnych próbach powrotu do minionej rzeczywistości.

godz. 15:30
Przyjeżdża orkiestra (Bikur Ha-Tizmoret), reż. Elan Korilin, Francja/USA/Izrael 2007, 87 min.
Prelekcja: prof. Zbigniew Korsak (Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy).

Oryginalna, opowiedziana z humorem, ale i pewnym smutkiem historia egipskiej orkiestry, która zagubiła się w Izraelu. Muzycy mieli zagrać na uroczystym otwarciu centrum kulturalnego, niestety, nikt nie odebrał ich z lotniska, sami więc decydują się znaleźć drogę. Ważną funkcję w filmie pełni etniczna, orientalna muzyka.

godz. 19:30
Pokłosie, reż. Władysław Pasikowski, Polska 2012, 102 min.
Prelekcja: Grzegorz Pieńkowski (Akademia Filmu i Telewizji w Warszawie).

„Być Polakiem to być człowiekiem odważnym. Być Polakiem to być człowiekiem, który jest dumny ze swej przeszłości, i nie ucieka przed najtrudniejszymi nawet kartami historii” – to autorskie motto przyświeca „Pokłosiu”, nie zawsze jednak łagodząc związane z nim kontrowersje. Franciszek Kalina po latach emigracji przyjeżdża do Polski, zaalarmowany wiadomością, że jego młodszy brat popadł w konflikt z mieszkańcami swojej wsi. Po przyjeździe odkrywa, że przyczyną jest mroczna tajemnica sprzed lat.

godz. 21:30
Liban (Lebanon), reż. Samuel Maoz, Francja/Niemcy/Izrael/Liban 2009, 93 min.
Prelekcja: Grzegorz Pieńkowski (Akademia Filmu i Telewizji w Warszawie).

Pierwsza wojna libańska, początek czerwca 1982 roku. Czterech młodych czołgistów, wspartych niewielką grupą żołnierzy piechoty, zostaje wysłanych na swoją pierwszą walkę. Łatwa na pozór misja sprawdzenia obcego terenu przeradza się jednak w horror. Świat zewnętrzny widz ogląda tylko z perspektywy uwięzionych w czołgu żołnierzy, co potęguje wrażenie klaustrofobii.

18 stycznia, piątek

godz. 9:30
Gainsbourg (Gainsbourg Vie Héroïque), reż. Joann Sfar, Francja/USA 2010, 130 min.
Prelekcja: Grzegorz Pieńkowski (Akademia Filmu i Telewizji w Warszawie).

Nieszablonowa biografia słynnego francuskiego piosenkarza Serge’a Gainsbourga, na którego życie w największym stopniu wpłynęły muzyka, piękne kobiety i żydowskie pochodzenie. Scena tworzenia piosenki „Je t’aime… moi non plus” – pisanej początkowo dla Brigitte Bardot – należy do najbardziej wyrafinowanych przykładów zmysłowości w kinie francuskim ostatnich lat.
BILETY

Bilety i karnety
Akredytacja dla grupa spoza Bydgoszczy - 300 zł (w tym nocleg i wyżywienie),

Ceny karnetów i biletów:
Karnet normalny na filmy: 80 zł.
Karnet ulgowy na filmy (uczniowie, studenci, emeryci, renciści): 40 zł.
Karnet dzienny (5 filmów) normalny: 25 zł.
Karnet dzienny (5 filmów) ulgowy (uczniowie, studenci, emeryci, renciści): 15 zł.
Bilet normalny na filmy po godz. 19:00: 8 zł.
Bilet ulgowy na film po godz. 19:00 (uczniowie, studenci, emeryci, renciści): 5 zł.
Bilet normalny na filmy przed godz. 19:00: 6 zł.
Bilet ulgowy na film przed godz. 19:00 (uczniowie, studenci, emeryci, renciści): 3 zł.

Karnety do nabycia od 2 stycznia 2013 r.**