Odkryto już, że szympansy i orangutany posługują się narzędziami. Po raz pierwszy jednak udało się stwierdzić, że potrafią to także goryle. Dowodem są sensacyjne zdjęcia.
<!** Image 2 align=left alt="Image 10274" >Na początku października 2005 r. naukowcom udało się sfotografować żyjące na wolności goryle, które używały narzędzi. Dwa goryle posłużyły się gałęziami, by przedostać się przez rzeczkę i jej grząskie brzegi.
Jest to pierwszy przypadek sfotografowania tych małp w ich naturalnym środowisku podczas tworzenia przez nie i wykorzystywania prostych narzędzi. Dotychczas widywano goryle używające narzędzi choćby przy jedzeniu, lecz zawsze były to zwierzęta żyjące w niewoli. Naukowcy zakładali więc, że mogą to być przejawy naśladowania ludzi.
Zespół naukowców organizacji ekologicznej Wildlife Conservation Society i niemieckiego Instytutu Maxa Plancka przez 10 lat obserwował goryle, żyjące w parku narodowym w północnym Kongo. Wcześniej badacze już dwukrotnie widzieli te małpy wykorzystujące proste narzędzia, jednak dopiero po tak długim czasie udało się uwiecznić tak niezwykłe zachowania goryli.
Obserwowane przez naukowców dwie samice zamierzały przedostać się przez bagnisty teren w lesie tropikalnym Mbeli. Zatrzymał je grząski grunt, więc poszukały narzędzi w swym otoczeniu.
Pierwsza gorylica zwróciła uwagę na długi mocny kawałek gałęzi. Użyła tego patyka, by sprawdzić głębokość wody w miejscu, gdzie chciała przedostać się na drugi brzeg. Potem ten sam patyk posłużył jej jako laska. Druga z małp wzięła spory konar, położyła go na bagnistym gruncie i przeszła suchą stopą po tym zaimprowizowanym moście.
- To niesamowite odkrycie - stwierdził kierujący badaniami dr Thomas Breuer. - Pozwoli ono lepiej zrozumieć ewolucję naszego gatunku oraz umiejętności zwierząt.
Goryle, to nie jedyne małpy używające narzędzi. W październiku ubiegłego roku odkryto w Kongo kolonię szympansów wykonujących pomysłowe narzędzia. Małpy łowią nimi termity, które są dla nich wysokobiałkowym pożywieniem. Szympansy obserwowano w Parku Narodowym Nouabalé-Ndoki za pomocą kamer ukrytych w dżungli.
Ustalono, że zwierzęta wykorzystują duże, ciężkie patyki do robienia otworów w kopcach termitów. Następnie biorą przygotowane wcześniej długie, cienkie gałązki, określane przez naukowców jako wędki i wydłubują nimi owady.
Do przeszukiwania podziemnych części termitier szympansy wykorzystują jeszcze inne patyki, przypominające łopatki, które ułatwiają dziurawienie powierzchni gniazda i wybieranie owadów.
<!** Image 3 align=right alt="Image 10275" >Ten przypadek również badali eksperci z nowojorskiego Wildlife Conservation Society. Według nich, małpy te nie miały nigdy kontaktu z człowiekiem, więc nie mogły „ściągać” od ludzi - samodzielnie wynalazły potrzebne im narzędzia.
Z kolei w maju 2002 r. niemieccy archeolodzy z katedry antropologii ewolucyjnej Instytutu Maxa Plancka wspólnie z amerykańskimi badaczami z Uniwersytetu George’a Washingtona odkryli w Afryce Wschodniej liczący kilkaset lat i wciąż wykorzystywany „warsztat” szympansów.
Małpy wykonywały tam z kamienia młotki do rozłupywania orzechów. Znalezisko to dowodzi, że małpy przekazują sobie z pokolenia na pokolenie umiejętność wykonywania narzędzi.
Szympansy używają przygotowanych wcześniej młotków w następujący sposób: kładą orzech między gałęzie i w tak unieruchomiony uderzają kamieniem, aż rozbiją go na połowy.
Ustalono też, że odłamki z „warsztatu” szympansów są podobne do najstarszych znanych narzędzi, wykonywanych 2,5 mln lat temu przez przodków człowieka. Ponieważ linie rozwojowe małp i ludzi rozdzieliły się przed ok. 14 mln lat, naukowcy podejrzewają, że wykonywanie młotków z kamienia jest najdawniejszą zdobyczą kulturalną.
Naukowcy długo zakładali, że to praczłowiek wynalazł narzędzia i dopiero wtedy, gdy zaczął się poruszać w postawie wyprostowanej. Najnowsze odkrycia wskazują, że narzędzia tworzą także małpy człekokształtne.
