Na wystawie „Socrealizm” w bydgoskiej galerii BWA są wizerunki głównych bohaterów, jakie stworzył socrealizm.
<!** Image 1 align=right alt="Image 8698" >Właśnie, socrealizm czy raczej socrealizmy? Pojęcie ma wiele znaczeń. To oczywiście doktryna artystyczna narzucona całej sztuce, od architektury po muzykę, pod koniec lat 40. i obowiązująca do 1955 roku. Jednak socrealizm jako styl łączący realistyczną formę z agitacyjną treścią narodził się wcześniej i przetrwał o wiele dłużej. Artyści z „Czapki Frygijskiej” tworzyli rodzaj protosocrealizmu długo przed wojną. A schyłek? W sztuce plakatu, socrealistyczny sznyt trzymał się nieźle aż do lat 80., dopóki istniały państwowe zlecenia na propagandową plastykę.
Socrealizm to wreszcie kontekst całej twórczości tamtych czasów. Na wystawie są grafiki Władysława Strzemińskiego, przedstawiające ludzi pracy. Socrealizm? Jasne, że nie. Strzemiński nie był socrealistą, choć tworzył prace, które dziś przypisać można socrealistycznej ikonografii. Wtedy jednak były rozpaczliwą próbą odnalezienia się artysty w totalitarnej rzeczywistość. Strzemiński narzucenie socrealizmu przypłacił życiem. Dobrze o tym pamiętać patrząc na pełne słońca wizerunki „Tkaczy”...
<!** Image 2 align=left alt="Image 8699" >Było już kilka prób podsumowania socrealistycznego fenomenu. Ale na pewno nie powiedziano o tej sztuce wszystkiego. Ciągle czekam na wielką monografię prezentującą m.in. sposoby adaptacji sowieckich wzorców, czy np. porównującą socrealizm ze sztuką faszystowską.
Ta wystawa nie ma takich ambicji. To raczej krótki kurs, ale pouczający. Spojrzenia niektórych przodownic ciągle mają coś w sobie.
BWA, ul. Gdańska. Czynna do 31.12.; 8-9.11., BWA, konferencja „Sztuka jako ideologia, Ideologia jako sztuka”;7-8.12, kino Pałacu Młodzieży, pokaz socrealistycznych filmów
