Druzgocąca sytuacja pracowników. Ponad pół miliona osób mogło stracić pracę przez COVID-19

Jedną z konsekwencji koronawirusa w Polsce jest malejący poziom zatrudnienia. W trzy miesiące w średnich i dużych firmach zniknęło ćwierć miliona etatów, co stanowi 4,2% miejsc pracy. Do tego dochodzą dziesiątki tysięcy osób zatrudnionych w mikroprzedsiębiorstwach, wybranych sektorach, na umowie zlecenie i umowie o dzieło. (Na 16 milionów wszystkich pracujących przypada 6,2 milionów osób zatrudnionych poza sektorem przedsiębiorstw.)

W maju liczba pracujących w sektorze przedsiębiorstw zmniejszyła się o 1,4%, w porównaniu z kwietniem oraz o 3,2%, w porównaniu z majem zeszłego roku. W kwietniu bez pracy zostały 153 tys. osób z sektora przedsiębiorstw. Ubytek 85 tys. etatów z maja, gdy rozpoczęło się odmrażanie gospodarki, napawa pesymizmem. Wskazuje na to m.in. Łukasz Kozłowski, główny ekonomista Federacji Przedsiębiorców Polskich.

Badania GUS nie uwzględniają mikrofirm, a z Centrum Monitoringu Sytuacji Gospodarcze, majowej ankiety Pracodawców RP wynika, że to właśnie mikroprzedsiębiorstwa najczęściej planowały zwolnienia. Wśród pracodawców nastawiających się na redukcję etatów w maju ich odsetek był największy. Ponadto ekonomiści z PKO BP uważają, że dane o redukcji zatrudnienia są zaniżone z uwagi na redukcję wymiaru czasu pracy.

Pracodawcy RP szacują, że jeżeli do 272 tys. pracowników, którzy stracili pracę przez koronawirusa, doliczymy osoby nieuwzględnione w szybkich statystykach, to może się okazać, że bez pracy jest już pół miliona osób, nawet do 600 tysięcy. Utrzymujący się na rynku klimat nie sprzyja poszukiwaniom pracy.

Trudno jest jednoznacznie powiedzieć, czy mniejsza liczba osób aktywnych zawodowo jest konsekwencją zwolnień, wygaśnięcia umów, odejścia z firmy czy też – przejścia na emeryturę. Jak podkreśla Monika Fedorczuk, ekspertka Konfederacji Lewiatan, GUS nie tłumaczy zachodzących zmian. Mimo to eksperta ds. rynku pracy jest zdania, że spadek liczby osób z umowami o pracę może być symptomem rosnącego bezrobocia.

- Redukcja liczby zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw może być oznaką zarówno zmniejszenia wielkości produkcji z uwagi na ograniczony popyt jako skutek pandemii, jak i przyspieszenia procesów automatyzacji, które w ostatnim czasie mogą się nasilić z uwagi na rosnące koszty pracy, wcześniejszy niedobór pracowników oraz niepewność co do dalszego przebiegu epidemii, również wśród osób pracujących – uważa Monika Fedorczuk.

Pod koniec kwietnia liczba osób zarejestrowanych w urzędach pracy jako bezrobotne sięgała 1 miliona (przekroczyła 950 tysięcy). To o prawie 90 tys. więcej niż pod koniec marca. Chociaż oficjalna stopa bezrobocia w kwietniu wyniosła 5,8%, to eksperci uważają, że ludzi bez pracy może być dwa razy więcej.

Tylko w I kwartale pracodawcy, głównie z sektora prywatnego, zlikwidowali 119,9 tys. miejsc pracy – wynika z danych GUS. Co czwarty pracownik stracił zatrudnienie przez epidemię koronawirusa – oceniają eksperci z OLX. Do tego dochodzą liczne stanowiska nieuwzględnione w statystykach, np. posady grafików, dziennikarzy czy pracowników obsługi imprez zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych. Z kolei z danych Pracuj.pl wynika, że aż 80% cięć etatów nastąpiło w firmach zatrudniających do 50 pracowników.

Przez epidemię koronawirusa firmy oszczędzają na pensjach pracowników. Ograniczają zwłaszcza premie i dodatki. Obecny poziom wynagrodzeń jest tylko o 1,2% wyższy niż przed rokiem, podczas gdy na początku roku płace były o 8% większe niż przed 12 miesiącami.

Pracodawcy RP są zdania, że płaca minimalna, która wynosi obecnie 2600 zł brutto, w 2020 r. przekroczy relację 50% do średniej pensji (w relacji do mediany będzie to ponad 55%). Płaca na tym poziomie może dać pracodawcom kolejny impuls do zwolnień, zwłaszcza w mikrofirmach. W maju tempo redukcji etatów zmalało, w porównaniu z kwietniem, ale przedsiębiorcy mogą obawiać się kolejnej podwyżki płacy minimalnej.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w ciągu ostatniego roku wzrosło o 1,2%, osiągając poziom 5119,94 zł, ale jego realna wartość maleje, ponieważ płace rosną wolniej niż inflacja. (Przykładowo, rok wcześniej roczny wzrost płac wyniósł 7,7%.) Ponadto wiele firm wprowadziło przestój ekonomiczny lub obniżony wymiar czasu pracy, co ekspertka Konfederacji Lewiatan postrzega jako symptom końca szybkiego wzrostu płac i dużej rotacji na rynku pracowników.

Chociaż niektórzy przedsiębiorcy wznowili swoją działalności, to nadal wiele firm działa w ograniczonym zakresie. Sytuacja jest o tyle niepokojąca, że pracownicy mają mniejsze możliwości poszukiwania zatrudnienia. Zmniejszyła się liczba nowych ofert w ogłoszeniach i urzędach pracy. Pracodawcy są mniej skorzy do zgłaszania zapotrzebowania na nowe ręce do pracy w PUP, a pracownicy rzadziej wyrejestrowują się z urzędów pracy.

Na przełomie wiosny i lata wzrasta zainteresowanie pracą sezonową. Chociaż dużo mówiło się o stanowiskach, których nie chcieli obejmować Polacy, to warto wiedzieć, że konkurencja wśród pracowników sezonowych jest ogromna. W 2019 r. na jedną ofertę pracy sezonowej na OLX przypadało średnio aż 180 kandydatów. W tym roku, ze względu na szczególnie trudną sytuację pracowników, chętnych do podjęcia pracy sezonowej prawdopodobnie będzie jeszcze więcej – uważą Paulina Rezmer, senior PR specialist w OLX.

Sezon na poszukiwanie pracy sezonowej zaczyna się już w marcu, ale w tym roku nastąpiło opóźnienie ze względu na izolację społeczną i fakt, że wiele osób pracowało zdalnie. Jednocześnie wzrosło grono użytkowników OLX (prawdopodobnie osób bez pracy lub zagrożonych zwolnieniem). W II kwartale ich przyrost wyniósł aż 65%.

Na OLX najwięcej ofert pracy dodatkowej, związanej z sezonem wakacyjnym, pojawia się w pięciu miastach regionalnych: Warszawie, Wrocławiu, Poznaniu, Krakowie i Łodzi. Jednak nie ma się co oszukiwań. Ogłoszeń jest znacznie mniej niż rok temu.

Prawdopodobnie najwięcej nowych ofert pracy ukaże się w Polsce zachodniej i centralnej (woj. mazowieckie, łódzkie, świętokrzyskie) – prognozują autorzy 41. edycji badania Plany Pracodawców Instytutu Badawczego Randstad. Zgodnie z planami pracodawców na tę część naszego kraju przypadnie 16% nowych wakatów. Najczęściej Ogłoszenia będą dotyczyły stanowisk w miastach powyżej 200 tys. mieszkańców (19% wszystkich nowych ofert).

MASKI FFP2 ORAZ KN95 Z FILTREM, PRZYŁBICE, ŚRODKI DO DEZYNFEKCJI, OKULARY I INNE PRODUKTY PROFILAKTYCZNE PRZECIWKO WIRUSOM I BAKTERIOM >> Sprawdź w naszym sklepie <<