Dom Polski w pruskim zaborze

Są w Szubinie budynki, które za swoją stuletnią fasadą kryją historie pomyślne, ale i dramatyczne. Takim obiektem jest Dom Polski mieszczący się przy ulicy Szkolnej.

<!** Image 2 align=right alt="Image 54687" sub="W Domu Polskim mieści się obecnie Muzeum Ziemi Szubińskiej">W czasach zaboru pruskiego mieszkańcy Szubina i całego powiatu szubińskiego nie mieli miejsca, w którym mogliby się spotykać i rozwijać swoje umiejętności.

Powstał pomysł wybudowania domu gdzie znaleźliby swoją przystań. W prasie pojawiły się apele o wpłacania na budowę, po których zewsząd zaczęły płynąć datki. Swój grosik wpłacała też Polonia rozrzucona po świecie. Mimo niechęci ze strony władz niemieckich, budynek został ukończony w 1912 r. i nazywany był przez Niemców Katolische Vereinhaus - czyli domem katolickim. W czasach zaboru pruskiego określenie na tym terenie kogoś katolikiem równoznaczne było ze słowem Polak. Tutejsi nazywali budynek Domem Polskim, ta nazwa przetrwała do dzisiaj.

Ostoja polskości

<!** reklama left>Od momentu otwarcia stał się ostoją polskości. Odbywały się w nim zebrania organizacji patriotycznych, społecznych, przedstawienia amatorskie. Działały tu, między innymi: Chór Halka, Katolickie Towarzystwo Robotników Polskich, Towarzystwo Gimnastyczne Sokół. W nim mieszkańcy miasta przygotowali przejęcie władzy w mieście. 17 listopada 1918 r. odbyło się zebranie mieszkańców miasta: Franciszka Alwina, Józefa Siuchnińskiego, Jana Bembnisty, Władysława Małka, Walerego Cerkaskiego. Wtedy powołano Radę Robotniczo-Żołnierską, której dowodził Jan Bratkowski, przebywający na przepustce marynarz z Kowalewa.

Burzliwe dzieje

W czasie powstania wielkopolskiego mieścił się tu sztab powstańczy dowodzący walkami w rejonie Szubina. W okresie międzywojennym budynek pełnił funkcje domu kultury i siedziby wielu organizacji. W czasie II wojny światowej całkowicie zmieniła się jego funkcja. Niemcy w listopadzie 1939 r. urządzili w nim obóz przejściowy dla Polaków. Wychodzenie z zamkniętego pomieszczenia było wzbronione. Wyżywieniem był chleb, kawa i dwa kilogramy mięsa dziennie dzielone pomiędzy wszystkich przetrzymywanych. Wysiedleńcy przygotowywali sobie sami potrawy. W ścisku spano na legowiskach ze słomy. Więźniowie przebywali tu w oczekiwaniu na wywózkę, która następowała koleją, w około tysiącosobowych grupach. Pierwszy transport z Domu Polskiego odszedł 6 grudnia 1939 r., następny w styczniu 1940 r. po wysiedleńcach budynek zajęli jeńcy wojenni.

Po wojnie Dom Polski mieścił klasy pobliskiej szkoły, biura, salę taneczną i widowiskową, a także szwalnię. Od 2000 roku mieści się w nim Muzeum Ziemi Szubińskiej im. Zenona Erdmanna.

Autorka jest dyrektorką Muzeum Ziemi Szubińskiej