Kluczową rolę w dostawach gazu do Polski i ich dywersyfikacji odgrywa Grupa ORLEN. Fundamentem jej strategii odnośnie do rynku gazu ziemnego jest zapewnienie odpowiednich wolumenów gazu polskim firmom i gospodarstwom domowym.
Gaz ziemny – paliwo istotne dla polskiego rynku energii
Polski i europejski rynek energii przechodzi obecnie transformację. Stopniowo odchodzimy od węgla, docelowo dążąc do upowszechnienia odnawialnych źródeł energii (OZE). Jest to proces, który musi zostać przeprowadzony w sposób bezpieczny dla polskiej gospodarki i polskich odbiorców. Przygotowaniu do emisyjnej neutralności w 2050 r. sprzyja jednoczesne inwestowanie w sektor gazowniczy naszego kraju. Dlatego gaz ma do odegrania ważną rolę jako paliwo pomostowe. Korzystanie z niego szybko pozwala osiągać znaczną redukcję emisji dwutlenku węgla i zanieczyszczeń powietrza.
Gaz ziemny jest paliwem pomostowym, które umożliwia przyśpieszenie odejścia od wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej z węgla, w kierunku odnawialnych źródeł energii. Gdybyśmy nawet założyli, że ciepło byłoby dostarczane wyłącznie z pomp ciepła, bez stabilnej produkcji energii z błękitnego paliwa, nie byłoby to możliwe. Takie zabezpieczenie, w tym również dla OZE, dziś na dużą skalę może dać tylko gaz lub energia atomowa, ale tej ostatniej obecnie w Polsce nie mamy.
Istniejąca i powstająca infrastruktura gazu ziemnego, do której należy sieć przesyłowa i dystrybucyjna, a także magazyny, będzie miała kluczowe znaczenie także dla tworzenia rynku gazów odnawialnych i niskoemisyjnych, takich jak wodór i biometan, ułatwiając ich szerokie wykorzystanie w przyszłej gospodarce.
Skąd i w jaki sposób płynie do Polski gaz? Źródła zagraniczne
Jednym z najważniejszych źródeł dostaw gazu z zagranicy do Polski przez Grupę ORLEN jest jej wydobycie własne na Norweskim Szelfie Kontynentalnym. Tylko w 2023 roku wyniosło ono ok. 3,1 mld m3. Na rok 2024 spółka zaplanowała wzrost wydobycia gazu ziemnego w tym rejonie do ok. 4,5 mld m3. Warto mieć na uwadze to, że gaz wydobywany ze złóż w Norwegii przesyłany jest do Polski gazociągiem Baltic Pipe. W 2023 r. łączne dostawy (zarówno z wydobycia własnego jak i kontraktów) realizowane w ten sposób wyniosły ponad 6 mld m3 i zabezpieczyły ok. 1/3 krajowego zapotrzebowania na gaz. Możliwości Baltic Pipe są jednak jeszcze większe. ORLEN może bowiem korzystać aż z 8 mld m3 rocznej przepustowości tego gazociągu.
Innym z istotnych źródeł dostaw z zagranicy jest LNG, czyli skroplony gaz ziemny, który z lotnego w ciekły stan skupienia przechodzi po doprowadzeniu do temperatury poniżej –162°C. Grupa ORLEN odbiera go przez terminal LNG w Świnoujściu. W 2023 r. dostawy te wyniosły ponad 6 mld m3, co zabezpieczyło kolejną 1/3 całkowitego zapotrzebowania na gaz w Polsce. LNG jest importowany do Polski głównie z USA i Kataru. Spółka sprowadza go także z innych krajów, m.in. z Norwegii, Nigerii, Egiptu, Trynidadu i Tobago czy Gwinei Równikowej. Zamówienia realizowane są w ramach kontraktów długoterminowych, jak również poprzez elastyczne zakupy spot. W dostawach gazu LNG dla Grupy ORLEN pomaga flota gazowców. Spółka posiada obecnie cztery takie jednostki, a kolejne cztery są w budowie.
Oprócz gazociągu Baltic Pipe i terminala LNG Grupa ORLEN ma możliwości sprowadzania gazu ziemnego do Polski poprzez połączenia transgraniczne z Niemcami, Czechami, Słowacją, Litwą i Ukrainą. Dzięki temu, gdy zaistnieje taka potrzeba, jest możliwe uzupełnienie tego paliwa praktycznie z dowolnego kierunku.
Ciekawostka
Eksploatacja tradycyjnych złóż gazu ziemnego jest procesem znanym w Polsce i na świecie od około połowy XIX wieku. W naszym kraju pierwsze wydobycie datuje się na 1853 rok.
Po zsumowaniu wydobycia gazu ziemnego ze złóż krajowych, dostaw LNG oraz przesyłu gazociągiem Baltic Pipe za 2023 r. otrzymujemy zaspokojenie aż 94% rocznego zapotrzebowania na gaz ziemny w Polsce. Pozostała część jest zabezpieczana poprzez połączenia międzysystemowe z naszymi sąsiadami. Można zatem śmiało powiedzieć, że dostawy gazu do Polski nie są obecnie zagrożone.
Nie tylko zagranica – potencjał krajowego wydobycia gazu ziemnego
Grupa ORLEN w swoich działaniach ukierunkowanych na bezpieczeństwo energetyczne Polski korzysta nie tylko z zagranicznych, lecz również z rodzimych złóż. W 2023 r. krajowe wydobycie wyniosło ok. 3,4 mld m3, co pozwoliło na zaspokojenie ok. 20% zapotrzebowania polskich gospodarstw domowych i firm.
Plany Grupy ORLEN na przyszłość, dotyczące sprowadzania LNG z zagranicy
Grupa ORLEN, biorąc pod uwagę rosnące zapotrzebowanie na gaz, planuje m.in. dalszą intensyfikację dostaw LNG. Będzie to możliwe dzięki uruchomieniu przez spółkę Gaz-System drugiego gazoportu w Zatoce Gdańskiej w 2028 r. Gdy zostanie on już oddany do użytku, to wraz z rozbudowanym terminalem LNG w Świnoujściu przepustowość obu instalacji osiągnie ok. 14 mld m3 rocznie. Dostawy LNG Grupa ORLEN odbiera także w terminalu LNG w litewskiej Kłajpedzie. W ramach tej umowy polski koncern może sprowadzić poprzez gazociąg łączący systemy gazowe litewski i polski ok. 0,5 mld m3 błękitnego paliwa rocznie. Grupa Orlen posiada tam rezerwacje aż do 2032 r.
Przechowywanie gazu w Polsce – Grupa ORLEN rozbudowuje pojemność magazynów
Odpowiedni wolumen dostaw gazu ziemnego z różnych źródeł to nie wszystko, jeśli chodzi o zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego Polsce. Równie istotna jest przestrzeń na magazynowanie. Obecne możliwości punktów przechowywania gazu ziemnego to ponad 3 mld m3. W przyszłości ten potencjał będzie jeszcze większy. ORLEN realizuje bowiem inwestycję w rozbudowę największego podziemnego magazynu gazu w Polsce – PMG Wierzchowice. Po zakończeniu prac krajowe zdolności magazynowania gazu wzrosną o ok. 25%, do ponad 4 mld m3. To ilość gazu pozwalająca na pokrycie zapotrzebowania polskich gospodarstw domowych przez ok. 10 miesięcy.
