Sondaż przeprowadzono 14 września 2024 roku na grupie 121 lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) z całej Polski. Okazją był Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego obchodzony 10 października. Lekarzom zadano pytanie: "Co jest dla Ciebie najtrudniejsze w pracy w przychodni POZ, gdy zgłaszają się pacjenci z chorobami i zaburzeniami psychicznymi?" Ankietowani mogli wybrać maksymalnie 3 odpowiedzi.
Tych pacjentów jest coraz więcej
- Z roku na rok rośnie liczba pacjentów z dolegliwościami natury psychicznej, a od 2022 lekarze pierwszego kontaktu - w ramach opieki koordynowanej - mają szerszy wachlarz możliwości diagnostycznych i leczenia, najczęstszych chorób przewlekłych, w tym zaburzeń psychicznych - mówi Michał Feldman, lekarz psychiatra z Centrum Terapii Dialog. - Dlatego też postanowiliśmy zapytać lekarzy rodzinnych, co jest dla nich najtrudniejsze w pracy, gdy zgłaszają się pacjenci z chorobami i zaburzeniami psychicznymi.
I podkreśla: - Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego skłania do mówienia o tym, jak powszechne są problemy zdrowia psychicznego oraz jak można skutecznie im zapobiegać i je leczyć. I to już na etapie wizyty u lekarza pierwszego kontaktu, stąd ten sondaż.
Tylko w roku z porady lekarskiej na NFZ Polacy korzystają średnio 9 razy. Jak wynika z danych GUS, w 2023 roku - w ramach ambulatoryjnej opieki zdrowotnej - udzielono 312,3 mln takich porad. W tym, aż 181,1 mln w POZ, co stanowi 58 proc. wszystkich wizyt.
- W walce o zdrowie pacjentów, lekarze rodzinni są na pierwszej linii frontu. To oni są najczęściej pierwszym wyborem pacjenta, który zaobserwował u siebie niepokojące objawy - argumentują autorzy sondażu.
Co wynika z sondażu? Oto największe problemy lekarzy POZ
To, że lekarze POZ mają zbyt wielu pacjentów, a czas wizyty jest za krótki, aby prowadzić tych z zaburzeniami psychicznymi – na taką odpowiedź wskazało aż 86 proc. badanych lekarzy POZ.
Aż 60,3 proc. przyznało, że dla nich dużym problemem jest brak możliwości szybkiego skierowania pacjenta do psychiatry lub psychologa. Obecnie czas oczekiwania na psychoterapię - w ramach ubezpieczenia NFZ - waha się od kilku miesięcy aż do 2 lat. Średni czas oczekiwania na wizytę u psychiatry w Polsce to 428 dni.
Okazało się też, że dość duży odsetek lekarzy spotyka się w swojej codziennej praktyce z pacjentami, którzy próbują "wymusić" leki psychotropowe - takich odpowiedzi było 34,7 proc. - W tym kontekście lekarze najczęściej wspominali o niektórych uzależniających lekach o działaniu przeciwlękowym, uspokajającym i nasennym - przekazano w Centrum Terapii Dialog.
Według 24,8 proc. lekarzy POZ, współpraca z osobami z zaburzeniami psychicznymi jest trudniejsza niż z innymi pacjentami. A według 19 proc. - brakuje dostępu do aktualnej wiedzy o nowych lekach psychotropowych oraz zaleceniach dotyczących leczenia chorób i zaburzeń psychicznych. Jednocześnie lekarze ci zaznaczali, że przydatny byłby dostęp "do prostych i skutecznych narzędzi diagnostycznych czy terapeutycznych, ułatwiających wstępne rozpoznanie i włączenie leczenia" u danego pacjenta.
Wnioski z sondażu przeprowadzonego przez Centrum Terapii Dialog
- Lekarze POZ mają trudne zadanie, ponieważ trafiają do nich pacjenci z bardzo różnymi dolegliwościami, w tym osoby z problemami natury psychicznej. Medycyna rozwija się tak szybko, że - aby móc skutecznie leczyć swoich pacjentów - konieczne jest ciągłe dokształcanie się i rozwój - mówi prof. dr. hab. n. med. Marek Jarema, lekarz psychiatra, wieloletni konsultant krajowy ministra zdrowia w dziedzinie psychiatrii, dyrektor ds. nauki w Centrum Terapii Dialog. - Jednak, jak wynika z sondażu, to nie brak dostępu do wiedzy jest największą trudnością dla lekarzy POZ, gdy do gabinetu przychodzi pacjent z zaburzeniami psychicznymi a niemożność poświęcenia pacjentce czy pacjentowi wystarczającej ilości czasu na dokładną analizę problemów natury psychicznej.
- Dlatego tak ważne jest ułatwienie współpracy między lekarzami rodzinnymi a psychiatrami - dodaje Michał Feldman, lekarz psychiatra z Centrum Terapii Dialog. Ta psychiatryczno-psychoterapeutyczna przychodnia, dzięki współpracy ponad 400 psychiatrów, psychologów i psychoterapeutów, pomogła już ponad 150 000 pacjentom. Ośrodek prowadzi działalność naukową i edukacyjną, m. in. Poradnię Depresji i Poradnię Zaburzeń Snu. Jest liderem Opieki Otwartej w 2024 roku.
