Jak bardzo i szybko Nakło zmieniało swój architektoniczny wygląd na przestrzeni ponad stu lat, świadczyć może ta unikatowa, pocztówka z końca lat 80. lub początku lat 90. XIX w.
<!** Image 2 align=right alt="Image 55693" sub="Unikalna pocztówka z panoramą Nakła z ostatnich lat XIX wieku. Od tego czasu zbudowano wiele nowych obiektów / Fot.Archiwum Muzeum Ziemi Krajeńskiej">Na dowód jej datowania przytoczyć można fakt, iż nie ma jeszcze pobudowanej w latach 1893-1894 nowej szkoły katolickiej, obecnie budynek nakielskiego starostwa, czy powstałego w 1901 r. niezwykle efektywnego i pięknego architektonicznie domu znanego wielkopolskiego architekta i budowniczego Karola Stabrowskiego. W miejscu, gdzie dziś stoi ta okazała eklektyczna willa, na fotografii widać sterty desek i nieociosanych jeszcze pni oraz krzątających się przy pracy robotników.
Zdjęcie wykorzystane do owej pocztówki wykonano od ul. Strzeleckiej (obecnie ul. Mickiewicza) znad nasypu kolejowego. Po lewej stronie widoczne są, dziś już nieistniejące, zabudowania magazynowe stojące tuż przy torach kolejowych, gdzie obecnie stoi sklep meblowy państwa Lewandowskich oraz budynek biurowy. Dalej widoczne są ogródki działkowe, na których znajduje się parking i market Netto. Ciekawostką są widoczne po lewej stronie fotografii budynki tartaczne w kształcie litery C. W jego części, widocznej na pierwszym planie, obecnie mieści się biuro i studio telewizyjne państwa Mazurków. Łącznik już nie istnieje, ale jego tylnia ściana obecnie tworzy mur ogradzający od wschodu całą posiadłość. Natomiast w drugiej, wyższej części budowli, mieści się, m.in., agencja PZU.
<!** reklama left>Na dalszym planie widoczny jest budynek ówczesnej szkoły katolickiej zbudowanej w 1849 r., w którym obecnie mieści się zakład krawiecki państwa Andrzejewskich. W latach 80. XIX w. do szkoły dobudowano budynek gospodarczy i założono szkolne podwórko. Po prawej stronie na dalszym planie majestatycznie rozpościera się dawny budynek garnizonowy pochodzący z ok. 1823 r., a pod koniec XIX w. pełniący funkcję więzienia i miejscowego sądu. Tam, gdzie dziś zlokalizowany jest park 700-lecia, w ówczesnych latach był plac, na którym. m.in.. rozstawiano namioty cyrkowe, organizowano zawody sportowe lub okolicznościowe imprezy. Od około 80 lat teren ten porastają drzewa sadzone przez młodzież szkolną. Na fotografii brakuje jeszcze zbudowanego w 1894 r. przez nakielskiego kupca i restauratora Oskara Kamińskiego budynku u zbiegu ulic Dąbrowskiego i św. Wawrzyńca. W budynku tym oprócz mieszkań czynszowych w różnych okresach był Urząd Celny, destylarnia wódki, restauracja, pracownia rentgenowska a także przychodnia stomatologiczna. W oddali wyraźnie widać kościół p.w. św. Wawrzyńca stojący od 1847 r.
Autor jest dyrektorem Muzeum Ziemi Krajeńskiej w Nakle
