Czarne nieestetyczne plamy na ścianach mają jedną zasadniczą pożywkę: nadmiar wilgoci w mieszkaniu. Dodajmy do tego niskie temperatury utrudniające wysychanie ścian, i już mamy ulubione warunki rozwoju dla tej zmory okresu jesienno-zimowego.
Skąd się bierze pleśń na ścianach
Jedną z przyczyn pojawienia się grzyba jest nadmierna wilgotność w pomieszczeniu. Skąd w ogóle bierze się w naszych domach wilgoć? Jej źródeł jest kilka. W nowych budynkach często problemem jest niewystarczające wyschnięcie po pracach budowlanych. Z kolei w tych już użytkowanych ważna jest właściwa izolacja termiczna ścian zewnętrznych i sufitu na ostatniej kondygnacji. Jej brak skutkować może kondensacją pary wodnej w obrębie tzw. zimnych ścian, a błędy w jej wykonaniu sprzyjają powstawaniu mostków termicznych, czyli miejsc niedostatecznie izolowanych i chronionych przed zimnem i wilgocią.
Mostki cieplne powstają bardzo często wokół okien, drzwi i na styku dwóch ścian lub ściany i stropodachu. Stąd częste pojawianie się pleśniowych wykwitów m.in. w narożnikach pomieszczeń, czy nad oknami.
Wilgoć bezpośrednio dostaje się do wnętrza przez nieszczelne dachy, czy pęknięte rury znajdujące się w ścianach. Często spotykane w domach jest również podsiąkanie kapilarne od ziemi. Zjawisko to występuje, gdy ściany fundamentowe lub piwniczne nie mają odpowiedniej hydroizolacji poziomej. Wówczas mur podciąga wodę.
Wilgoć powstaje też we wnętrzu mieszkania. Sami ją wytwarzamy każdego dnia: gotując, piorąc, a nawet oddychając. I jest to całkiem normalne. Problem pojawia się, gdy owej wilgoci z mieszkania nie wyprowadzamy na zewnątrz. Zbyt rzadkie wietrzenie pokojów, plastikowe zbyt szczelne okna i pozatykane kratki wentylacyjne sprawiają, że wilgoć wraz z nagromadzonymi w niej bakteriami pozostaje we wnętrzu.
Lepiej zapobiegać wilgoci niż leczyć jej skutki
Podstawowym remedium na problem nadmiaru wilgoci i powstającego przez nią grzyba jest zadbanie o odpowiednio wykonaną zewnętrzną izolację termiczną na budynku i likwidacja wszelkich mostków termicznych.
Punkt kolejny to sprawna wentylacja. Stosowaną na ogół wentylację grawitacyjną zaburzać mogą zbyt szczelne plastikowe okna. Należy je więc pozostawiać rozszczelnione codziennie przez parę godzin szczególnie w czasie gotowania, czy też wówczas, gdy suszymy w domu pranie. W pozbawionych okien łazienkach po kąpieli warto pozostawić uchylone drzwi, by pozwolić ulecieć parze. W kuchni w trakcie gotowania należy włączać okap (jeśli jest podłączony do wentylacji) i rozszczelnić lub uchylić okno.
Istotna jest również temperatura. By zapobiec pojawieniu się pleśni na ścianach, należy utrzymywać we wnętrzu temperaturę na poziomie co najmniej 20°C. Grzyby łatwiej zadomawiają się w wilgotnych i niedogrzanych pomieszczeniach.
Jeśli te proste zabiegi nie wystarczą, można sięgnąć po osuszacz powietrza – niewielkie urządzenie wychwytujące z powietrza nadmiar wilgoci. Osuszacz przy okazji może mieć właściwości wychwytywania z powietrza również dymu i innych zanieczyszczeń.
No i na koniec światło. Grzyby go nie lubią. Jeśli więc narażone na zagrzybienie miejsca znajduje się za szafą, warto ją odsunąć, a ścianę – o ile to możliwe – wystawić na działanie promieni słonecznych.
Gdy pojawi się grzyb na ścianie
Jeśli na ścianie pojawią się kłopotliwe wykwity, trzeba jak najszybciej przystąpić do działania, nim ich obecność odbije się na zdrowiu domowników.
Można zacząć od metod naturalnych, szczególnie, jeśli w domu przebywają dzieci. Zaczynamy od zeskrobania ze ściany wierzchniej warstwy pleśni. Można do tego użyć szczotki i wody z mydłem lub detergentem. Kolejnym krokiem, koniecznym dla powodzenia misji będzie niestety skucie tynku z powierzchni występowania grzyba i wokół niego. W następnej kolejności weźmiemy się za usunięcie grzybni. Jeśli nie zrobimy tego skutecznie, grzyb będzie się odnawiał. Dostępnym w większości domów środkiem, który może okazać się skutecznym antidotum jest ocet rozrobiony z wodą w proporcji 4:1 (cztery porcje wody na jedną porcję octu).
Silne działanie przeciwgrzybiczne i antybakteryjne wykazuje też olejek drzewa herbacianego. Przemywając zagrzybioną ścianę wodą z dodatkiem kilku kropel olejku również zniszczymy grzybnię, a zapach będzie zdecydowanie przyjemniejszy, niż octu. Podobne, choć nieco słabsze działanie wykazują olejki lawendowy, czy goździkowy.
W sklepach można kupić specjalne preparaty grzybobójcze, które nanosi się na oczyszczoną wstępnie ścianę. Po ich użyciu na ogół nie powinno się przebywać w pomieszczeniu co najmniej przez kilkanaście następujących po zabiegu godzin albo i dłużej. Na pewno nie powinny być przy nim obecne dzieci. Aplikację preparatu grzybobójczego należy powtórzyć.
Na oczyszczoną i zdezynfekowaną ścianę warto nałożyć przeciwgrzybiczny środek podkładowy, na to nowy tynk, kryjący podkład, a dopiero później właściwą farbę. W przeciwnym wypadku plama po pleśni może być widoczna nawet spod kilku warstw farby.
