Poszukiwacze skarbów z wykrywaczem pod większą kontrolą. Sejm przyjął nowelizację ustawy. Będę kary, nagrody i… aplikacja

Polscy parlamentarzyści już jakiś czas temu zauważyli, że zaledwie 1 procent osób zajmujących się poszukiwaniem skarbów robi to na podstawie decyzji administracyjnej. Jednocześnie podkreślali, że zjawisko poszukiwania zabytków jest w Polsce powszechne i musi zostać uporządkowane.

Mamy do czynienia z realnym zjawiskiem społecznym od końca lat 80., czyli mniej więcej od 35 lat jakim jest przyrastająca grupa ludzi, którzy mają swoją pasję, chcą tę pasję w ten sposób realizować, chcą poszukiwać zabytków, chodzą z wykrywaczami metali. I to jest po prostu realne zjawisko. Mało tego w 2003 r., kiedy uchwalano ustawę o ochronie zabytków, dobrą moim zdaniem ustawę (…) zapisano tam wyraźnie, że poszukiwanie zabytków w Polsce jest dozwolone, jest prawnie dozwolone" - mówi PAP Jarosław Sellin, sekretarz stanu W MKiDN.

Głównie to było powodem prac nad nowelizacją ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Zmiany dotyczą przede wszystkim konieczności zgłaszania poszukiwań do rejestru oraz posiadania zgody właściciela i posiadacza nieruchomości. W przypadku poszukiwań na obszarach morskich konieczna będzie zgoda dyrektora urzędu morskiego.

Rejestr wpisów prowadzić będzie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a samego zgłoszenia będzie można dokonać mobilnie przez aplikację. Ma to być narzędzie do ułatwionej komunikacji pomiędzy poszukiwaczem a urzędem. Aplikacja ma dawać możliwość łatwiejszej oceny zgłaszanych znalezisk i informować o strefach wyłączonych z poszukiwań.

Przepisy nie miałyby sensu, gdyby ustawodawca nie przewidział kary za ich nieprzestrzeganie. Poszukiwanie skarbów bez zezwolenia będzie odtąd groziło karą grzywny, ograniczenia lub pozbawienia wolności do lat dwóch.

O znalezieniu przedmiotu, który jest zabytkiem, poszukiwacz będzie musiał niezwłocznie poinformować wojewódzkiego konserwatora zabytków. Ten w ciągu 6 dni od wpłynięcia zawiadomienia będzie zobowiązany dokonać oględzin zarówno przedmiotu, jak i miejsca, w którym został on znaleziony. Ustawa określa także miejsca, gdzie zabronione będzie poszukiwanie:

• zabytki wpisane do rejestru i ujęte w ewidencji zabytków
• obszar 10 m od ww. zabytków
• Parkach kulturowe
• cmentarze, groby i mogiły oraz w miejsca kaźni
• pomniki zagłady

Przepisy ustawy regulują także wkład poszukiwaczy skarbów w ochronę zabytków. Znalezienie przedmiotu o szczególnej wartości może skutkować przyznaniem nagrody w wysokości 25-krotności przeciętnego wynagrodzenia z roku poprzedniego. W 2023 roku oznaczałoby to kwotę 138,5 tys. zł. W szczególnych przypadkach ta nagroda mogłaby zostać powiększona do 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia i w tym roku wynosić 166,2 tys. zł.

Szacuje się, że w Polsce poszukiwaniami zabytkowych przedmiotów zajmuje się od 200 do 250 tys. osób. Są to zarówno mężczyźni, jak i kobiety z różnym poziomem wykształcenia i pozycją zawodową. Na ostatnim posiedzeniu Sejmu za nowelizacją ustawy o ochronie zabytków głosowało 248 osób, 203 posłów było przeciw, a jeden wstrzymał się od głosu.