Jak napisać opowiadanie? Przykładowe opowiadanie, wzór i schemat. Przed egzaminem ósmoklasisty warto poznać te zasady

Opowiadanie jest uważane przez uczniów za jedną z łatwiejszych form pisemnych. Charakteryzuje się bowiem dość swobodną strukturą. Piszący może sobie pozwolić też na to, by dać się ponieść wyobraźni. Powinniśmy jednak pamiętać, że opowiadanie ma swój wzór:

• Wstęp, w którym powinna zostać zarysowana akcja,
• Rozwinięcie, dzięki któremu czytelnik poznaje główne perypetie bohaterów i ich przygody,
• Zakończenie, stanowiące podsumowanie akcji.

Tego schematu warto także przestrzegać, pisząc opowiadanie na egzaminie ósmoklasisty. Zaraz obok rozprawki, jest to jedna z form pisemnych, która na pewno pojawi się na tegorocznym egzaminie ósmoklasisty z polskiego.

W opowiadaniu mogą występować dialogi lub nie. Poza tym wyróżniamy także podział na opowiadania twórcze i odtwórcze. Czym się od siebie różnią?

Opowiadanie twórcze – to osoba pisząca sama wymyśla akcję, fabułę i bohaterów. W przypadku opowiadania twórczego można mieć podany temat, na przykład: moje wakacje czy niespodziewane spotkanie w parku. Bazuje się jednak przede wszystkim na własnej wyobraźni i kreatywności.

Opowiadanie odtwórcze – w tym przypadku autor musi opierać się głównie na jakimś utworze (filmie, książce itd.). Przykłady opowiadania odtwórczego to: zabicie Aliny przez Balladynę czy pierwsza przygoda Bilbo Bagginsa.

Opowiadanie wydaje się prostą formą pisemną, dopóki… uczeń nie spróbuje zacząć go pisać. Właśnie dlatego bardzo ważne jest kierowanie się regułami podczas pisania. Poniżej przedstawiamy krótki poradnik, jak napisać opowiadanie krok po kroku.

1. Niezależnie od tego, czy piszesz opowiadanie twórcze, czy odtwórcze, zastanów się nad tym, jak będzie wyglądała twoja historia. Pamiętaj, że dobre opowiadanie powinno zawierać punkt kulminacyjny.
2. Zanim zaczniesz pisać, stwórz sobie krótki plan wydarzeń. Kiedy się zatniesz i nie będziesz wiedział/a, co dalej pisać, możesz wrócić do swojego planu.
3. Zastanów się, czy twoja narracja będzie pierwszoosobowa, czy trzecioosobowa. Pomyśl także nad konstrukcją bohaterów. Zastanów się, jakie inne elementy (np. opis przeżyć wewnętrznych, dialog, opis przyrody) chcesz zawrzeć w swoim opowiadaniu.
4. Zacznij pisać, pamiętając o tym, by nie mieszać czasu przeszłego z teraźniejszym, a także o tworzeniu logicznej i spójnej historii. Nie mieszaj różnych stylów. Przed pisaniem zapoznaj się z zasadami zapisywania mowy zależnej i niezależnej.
5. Kiedy skończysz pisać, przeczytaj swoje opowiadanie co najmniej dwukrotnie. Popraw wszystkie błędy ortograficzne, interpunkcyjne, składniowe czy stylistyczne. Zwróć uwagę, czy twoje opowiadanie ma trójdzielną kompozycję (wstęp, rozwinięcie i zakończenie), a także, czy znajduje się w nim punkt kulminacyjny, który prowadzi do rozwiązania akcji.

Przed egzaminem ósmoklasisty warto także zapoznać się ze wskazówkami od ekspertów, na przykład polonistki i egzaminatorki Izabeli Kasperek, która prowadzi kanał „Wiedza z Wami”:

Opowiadanie składała się ze wstępu, rozwinięcia i zakończenia. Najtrudniejszy jest jednak początek, dlatego sporo osób zastanawia się, jak zacząć opowiadanie.Dobrym pomysłem będzie zarysowanie akcji, przedstawienie postaci i okoliczności. Warto zobaczyć, jak rozpoczynały się przykładowe opowiadania podane w informatorze CKE na egzamin ósmoklasisty i zainspirować się nimi przy tworzeniu własnego:

Późnym wieczorem Rejent Milczek za oknem dostrzegł dziwaczną postać. Nie zastanawiając się ani chwili, ruszył ku krętym zamkowym schodom i zbiegł na sam dół. Jego oczom ukazał się niecodzienny widok. Na chudej szkapinie siedział okrakiem niemłody rycerz w zbroi.

Po dwóch godzinach oczekiwania na lotnisku Tezeusz zajął swoje miejsce w samolocie lecącym do Londynu. W ręce trzymał małe pudełko przewiązane różową nitką. Uśmiechnął się. Tak wiele zdarzyło się w ciągu tego roku…

Jest kilka usterek, które pojawiają się w opowiadaniach pisanych przez uczniów. Poniżej przedstawiamy listę najczęstszych błędów w opowiadaniu:

• Mylenie czasu, stosowanie raz czasu teraźniejszego, a raz przeszłego;
• Brak punktu kulminacyjnego;
• Zła kompozycja utworu (np. brak zakończenia);
• Niewłaściwe wprowadzanie dialogów (np. brak cudzysłowów lub myślników);
• Uczniowie często skupiają się jedynie na relacjonowaniu zdarzeń, a opowiadanie musi zawierać także inne elementy (np. opis przeżyć, opis przyrody itd.).

Niektórzy uczniowie mają problemy z wprowadzaniem dialogów do opowiadania. Bardzo ważne w tym kontekście jest opanowanie mowy zależnej i mowy niezależnej:

• Arek powiedział, żebyśmy poszli pograć w piłkę – to przykład mowy zależnej,
• Arek powiedział: „Chodźmy pograć w piłkę” – to przykład mowy niezależnej.

Gdy stosujemy w opowiadaniu mowę niezależną, musimy zaznaczyć wypowiedzi danej osoby cudzysłowem lub myślnikami.

W internecie można znaleźć sporo przykładowych opowiadań. Warto jednak zwrócić uwagę na to, czy pochodzą one z wiarygodnych źródeł. Poniżej przedstawiamy polecenie zamieszczone w informatorze CKE oraz przykładowe rozwiązania zadań.

Więcej przykładowych wypowiedzi form pisemnych można znaleźć w informatorze CKE z polskiego.

Źródło: cke.gov.pl