Czeczotki to sympatyczne ptaszki. Latem ich nie zobaczysz, ale zimą chętnie odwiedzą karmnik. Sprawdź, czym je poczęstować

Czeczotka to nieduży ptak, nieco mniejszy od wróbla zwyczajnego (długość ciała to 12-13 cm). Są ruchliwe, energiczne i towarzyskie.

W ich upierzeniu dominują szarości i brązy, ale mają też bardziej wyrazisty element, po którym łatwo je rozpoznać. To intensywnie czerwona plama na głowie, przypominająca naciągnięty na oczy berecik. Choć Karolowi Linneuszowi, który nadał łacińską nazwę ptakom, skojarzyła się z płomieniem (flamma, a nazwa czeczotki to Acanthis flammea). Zimą, a także u samic, może mieć nieco mniej wyraźny kolor, ale jest widoczna.

Ponadto u samców na piersi również pojawiają się czerwone piórka (zimą są różowawe), które wyglądają, jakby ktoś chlapnął farbą z pędzla. Tej ozdoby samiczki nie mają. Poza tym brzuchy czeczotek są jasnoszare, wręcz białawe, a grzbiety brązowo-szare z ciemniejszym, podłużnym kreskowaniem. Ciemne kreseczki widoczne są też po bokach brzucha. Samice wyglądają podobnie do samców, ale mają mniej wyraziste kolory i nie mają plamy na piersi.

Czeczotki można pomylić z makolągwami. W szacie godowej u samców jednych i drugich występują czerwone czapeczki i plamy na piersi. Jednak tylko czeczotki mają czarne plamy pod dziobem (przez cały czas), a ich skrzydła mają wyraźny wzór. Skrzydła makolągw są bardziej jednolite i zabarwione na ładny, brązowy kolor. Dowiedz się więcej: jak wygląda i żyje makolągwa.

Czeczotki mają kilka gatunków lub podgatunków (ornitolodzy nie są zgodni co do podziałów, ale ani ptakom, ani ich obserwacji to nie przeszkadza) – w Polsce spotyka się przede wszystkim czeczotkę zwyczajną (gatunek nominatywny), ale też brązową, a rzadziej – tundrową i bladą.

Czeczotki żyją głównie w północnej Europie i Azji (na Syberii), a także w Ameryce Północnej na granicy tajgi i tundry. Na zimę europejskie i syberyjskie ptaki odlatują na południe i zmierzają w kierunku regionu Morza Śródziemnego. Ich stada przelatują tam jesienią i wiosną. I właśnie podczas jesiennych przelotów wiele czeczotek stwierdza, że nie ma co dalej lecieć południe, a Polska jest odpowiednim miejscem do zimowania. Właśnie dlatego o tej porze roku można cieszyć się towarzystwem tych ptaków. Tym bardziej że chętnie odwiedzają karmniki.

Czeczotki zimą tworzą stada, także z innymi ptakami m.in. z czyżami, szczygłami oraz innymi i wędrują w poszukiwaniu pożywienia. Dlatego może się zdarzyć, że w naszej okolicy będą tylko przez kilka dni. Ale warto ich wypatrywać.

Czeczotki należą do łuszczaków, czyli ptaków żywiących się nasionami. Szczególnie lubią brzozowe i olchowe oraz modrzewiowe, więc jeśli mamy te drzewa w ogrodzie lub okolicy, tym bardziej możemy spodziewać się wizyty tych ognistych ptaszków. Ale czeczotki zjadają nasiona przeróżnych roślin, w tym chwastów i różnych łąkowych. Dlatego warto pozostawiać je dla ptaków. Zimą ich stada można wypatrzeć na łąkach i ugorach.
Czym karmić czeczotki? Te ptaki w karmniku docenią słonecznik i inne nasiona roślin oleistych (np. siemię lniane) oraz wszelkie inne nieduże ziarna.

Zimową obecność czeczotek warto docenić, bo szacuje się, że na stałe mieszka w Polsce – czyli gniazduje – zaledwie od 200 do 400 par tych ptaków! Choć kilkanaście lat temu pisano o 100, więc i tak tych ptaków przybyło. O ile zimą można je spotkać na terenie całego kraju, to od wiosny tylko na północnych i południowych krańcach: w Puszczy Augustowskiej, na Pomorzu, w Tatrach i Sudetach. A „czeczotkowym zagłębiem” są okolice zbiornika Bukówka (na rzece Bóbr, na Dolnym Śląsku), gdzie ptaki zarówno gniazdują, jak i są licznie spotykane podczas przelotów i zimą.
Czeczotki w Polsce są pod ścisłą ochroną.

Czeczotki w sezonie lęgowym tworzą pary (poza nim żyją w większych stadach). Gniazda budują w różnych zaroślach, a plotą je z traw, korzonków i wyściełają piórami, puchem roślinnym i sierścią. Mają jeden lub dwa lęgi w roku, a w każdym samiczka składa 5-6 jaj. I to ona zajmuje się wysiadywaniem jaj, a w pierwszych dniach po wykluciu piskląt – także ich ogrzewaniem. W tym czasie całą rodzinę karmi samiec, ale gdy młode nieco porosną pierzem, dostarczaniem pokarmu zajmie się także czeczotkowa mama. Pisklęta – w odróżnieniu od dorosłych ptaków – jedzą głównie mięsny pokarm, w postaci drobnych owadów, pajęczaków i innych bezkręgowców. W gnieździe pisklęta spędzają 10-12 dni, ale po jego opuszczeniu jeszcze przez jakiś czas pozostają pod opieką rodziców.

Wybrane źródła
ekologia.pl
Gmina Lubawka
Kruszewicz, A., Ptaki Polski od A do Ż, Warszawa 2010
Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków