Wrony, kawki i inne ptaki krukowate zasiedlają polskie miasta. Korzystają z odpadków, które z naszych stołów trafiają na śmietnik. Naukowcy potwierdzają, że wrony doskonale wiedzą, co robią.
<!** Image 2 align=left alt="Image 17798" >Stare porzekadło mówi: kruk krukowi oka nie wykole. Teraz nauka dopisała racjonalne wyjaśnienie podstaw tej ludowej mądrości. Kruki i inne ptaki krukowate są inteligentne. Tak bardzo, że potrafią wykonywać narzędzia. Do tego improwizują - sięgają po nieznane wcześniej materiały, by sporządzić właściwe narzędzia umożliwiające im dostanie się do pożywienia.
- Instynktowna tendencja kruka do poszukiwania rozwiązań polegających na użyciu narzędzi jest w postępowaniu zwierząt czymś niezwykłym. Niektóre zdolności sprawiają, że człowieka dzieli od kruka mniej niż od dorosłego szympansa - uważa dr Alex Kacelnik, argentyński biolog z Uniwersytetu Oksfordzkiego.
Dr Kacelnik przeprowadził wiele eksperymentów z ptakami krukowatymi. Na trop ich możliwości wpadł przypadkowo, obserwując zachowania Betty, wrony z Nowej Kaledonii trzymanej w laboratoryjnej klatce.
Pierwsze wyniki badań nad zachowaniami Betty dr Kacelnik opublikował w 2002 r. Naukowiec ustalił, że wrona ta bez tresury i jakiejkolwiek ingerencji człowieka potrafi zdobyć kawałek drutu, wygiąć go w haczyk i wyciągnąć nim pokarm ukryty przez badacza w trudno dostępnym miejscu.
Betty, by dostać się do posiekanego mięsa schowanego do pojemnika, wykonała haczyk z drutu, a więc z materiału niedostępnego w przyrodzie, znanego jednak ptakowi z prętów jego klatki. Wrona, trzymając haczyk w dziobie, wsunęła go do rurki zamocowanej przez uczonych w pojemniku z pożywieniem. Takim narzędziem mogła już dosięgnąć mięsa i wyciągać je kawałek po kawałku.
Eksperymenty wykazały, że pospolity ptak nie tylko kojarzy przyczynę ze skutkiem, ale też potrafi wykonać narzędzie, by osiągnąć cel.
- Musieliśmy przekonać się, że nie był to tylko szczęśliwy traf. Powtarzaliśmy test. Zwierzęciu udało się w dziewięciu na dziesięć prób - wyjaśniał dziennikarzom dr Kacelnik. - Zakładamy, że naczelne są najbardziej inteligentne, ponieważ są nam najbliższe. Jednak, jak się okazało, Betty wydaje się stać pod tym względem na równi z naczelnymi.
Betty należy do gatunku Corvus moneduloides pochodzącego z Nowej Kaledonii i blisko spokrewnionego z naszymi wronami. Za każdym razem dobierając się do pokarmu, ptak próbował to osiągnąć za pomocą prostego kawałka drutu. Gdy okazywało się, że taki drut nie wystarcza, Betty wykonywała skuteczne narzędzie.
Aby przygotować haczyk, Betty klinowała jeden koniec drutu w plastrze mocującym podstawę rurki z pokarmem do plastikowej podstawki albo przytrzymywała drut nogą w pewnej odległości od rurki.
- Sukces Betty polega na wykorzystaniu materiału niedostępnego normalnie w naturze i wykonaniu zrobionym przez siebie narzędziem specyficznego zadania - podkreśla argentyński biolog. - Nie miała wzoru do naśladowania. Przypadki celowej modyfikacji przedmiotu przez zwierzęta chcące zrobić sobie narzędzie, i to bez wcześniejszego doświadczenia, są niemal nieznane.
W styczniu ubiegłego roku Kacelnik z zespołem Wydziału Zoologii Uniwersytetu Oksfordzkiego opublikował wyniki badań prowadzonych nad młodymi wronami z Nowej Kaledonii, wychowanymi w niewoli w Królewskim Ogrodzie Botanicznym w Kew. Wcześniej już ustalono, że te ptaki, żyjąc na wolności, wykorzystują jako narzędzia kamyki, gałązki i kolce. Podejrzewano, że umiejętności tych młode ptaki uczą się od rodziców. Obserwacje i testy wykazały jednak, że jest to zdolność instynktowna, dziedziczona w genach.
Ustalenia naukowców są zaskakujące. Do niedawna zakładano, że tylko człowiek wykonuje narzędzia. W ostatnich latach okazało się, że potrafią to również szympansy, orangutany, goryle i kapucynki. Teraz przyszedł czas na ujawnienie mądrości ptaków.
