Na posiedzeniu 17-21 lipca 2020 r. przywódcy UE uzgodnili budżet całkowity na lata 2021-2027 w wysokości 1,8 bln EUR, na który składają się wieloletnie ramy finansowe (WRF) oraz nadzwyczajny instrument odbudowy, znany jako Next Generation EU (NGEU).
Fundusz Odbudowy i Rozwoju zakłada, że do krajów członkowskich wspólnoty z tego tytułu ma trafić 750 mld euro. Pieniądze mogą zostać przeznaczone na wsparcie gospodarek w wyjściu z kryzysu wywołanego pandemią koronawirusa. Polsce z tego funduszu przypadną nawet 64 miliardy euro w ciągu trzech lat. Składają się na to dotacje wynoszące 30 mld i tanie pożyczki na łączną kwotę 34 mld.
Polska w okresie od 2021 r. do 2027 r. może otrzymać w sumie 159 mld euro, z czego 124 mld euro dostępnych będzie w formie dotacji, a 34 mld euro w formie pożyczek. Według wyliczeń Kancelarii Premiera wysokość wsparcia wyniesie 776 mld zł w cenach bieżących. Będziemy największym beneficjentem polityki spójności, z której otrzymamy 66,8 mld euro. Dodatkowo, w jej ramach trafią do nas środki wynegocjowane na walkę ze skutkami COVID-19 w wysokości około 3 mld euro. Dofinansowanie ze Wspólnej Polityki Rolnej sięgnie 28,5 mld euro.
Jak wyliczył w czwartek wieczorem, na gorąco po potwierdzeniu unijnego porozumienia, minister Artur Soboń w ramach budżetu UE na lata 2021-2027 Polska dostanie 770 mld złotych w tym 620 mld pieniędzy bezzwrotnych czyli grantów. Jak dodał, Polska zyskała też jasne konkluzje a co za tym idzie, pewność prawa. Jak dodał, konkluzje szczytu ostatniej szansy jasno określają uprawnienia Komisji Europejskiej do ochrony finansów UE.
Po przyjęciu pakiet o łącznej wartości 1,8 bln euro będzie największą kwotą, jaka kiedykolwiek został zadysponowana z budżetu UE. Jak napisano po uzgodnieniu kwot, pomoże odbudować Europę po COVID-19. Po tym UE ma być bardziej ekologiczna, bardziej cyfrowa, odporniejsza i lepiej dostosowana do obecnych i przyszłych wyzwań.
Teraz Komisja Europejska przygotowuje podstawy do szybkiej wypłaty środków. W tym czasie kraje UE będą musiały pracować nad swoimi planami naprawy i odporności. Są one niezbędne, aby uzyskać dostęp do 672,5 mld euro w postaci dotacji i pożyczek w ramach głównego instrumentu Next Generation EU.
Przypomnijmy, że pakiet polityczny uzgodniony z Parlamentem Europejskim zakłada:
- ukierunkowane wzmocnienie programów UE (takich jak „Horyzont Europa”, EU4Health i Erasmus+) o 15 mld EUR dzięki dodatkowym środkom (12,5 mld EUR) i realokacjom (2,5 mld EUR) w najbliższym okresie finansowym, przy zachowaniu pułapów wydatkowych określonych w konkluzjach Rady Europejskiej z 17–21 lipca
- większą elastyczność, tak by UE mogła reagować na nieprzewidziane potrzeby
- większe zaangażowanie władzy budżetowej w nadzorowanie dochodów w ramach Next Generation EU
- ambitniejsze podejście do bioróżnorodności oraz wzmocnione monitorowanie wydatków związanych z bioróżnodorodnością, klimatem i płcią
- orientacyjny harmonogram wprowadzania nowych zasobów własnych.
Decyzja o zasobach własnych wymaga jeszcze ratyfikowania przez wszystkie 27 państw członkowskich UE zgodnie z ich wymogami konstytucyjnymi.
Budżet UE jest finansowany ze źródeł obejmujących określony procent dochodu narodowego brutto każdego państwa członkowskiego. Wydatki z budżetu wykorzystuje się na tak różnorodne działania, jak poprawa poziomu życia w uboższych regionach oraz zapewnienie bezpieczeństwa żywności.
