Pierwsze symptomy pojawiają się zazwyczaj w ciągu 2 do 6 dni od zakażenia. Do charakterystycznych objawów błonicy należą:
Ból gardła i trudności w przełykaniu: Początkowe objawy przypominają typowe infekcje gardła.
Gorączka: Występuje podwyższona temperatura ciała.
Powiększenie węzłów chłonnych: Szczególnie w okolicy szyi, co może prowadzić do charakterystycznego obrzęku nazywanego "szyją Nerona".
Nalot na migdałkach i błonach śluzowych: Pojawia się szary, półprzezroczysty lub czarny nalot na migdałkach i błonie śluzowej gardła, który silnie przylega i krwawi przy próbie usunięcia.
Nieprzyjemny zapach z ust: Charakterystyczny słodko-gnilny odór.
W cięższych przypadkach może prowadzić do takich powikłań, jak zapalenie mięśnia sercowego, uszkodzenie układu nerwowego, a nawet niewydolność nerek.
Błonica (Corynebacterium diphtheriae) jest chorobą zakaźną, która rozprzestrzenia się głównie drogą kropelkową, ale nie tylko. Istnieje kilka sposobów, w jakie bakteria może przenosić się z osoby na osobę.
Droga kropelkowa
Jest to najczęstszy sposób zakażenia. Bakterie błonicy znajdują się w wydzielinach układu oddechowego zakażonej osoby, takich jak:
ślina,
wydzielina z nosa,
drobne kropelki aerozolu wydychane podczas kaszlu, kichania lub mówienia.
Kiedy zdrowa osoba wdycha te drobne cząsteczki zawierające bakterie, może dojść do zakażenia. Jest to szczególnie niebezpieczne w miejscach o dużym zagęszczeniu ludzi, np. w szkołach, przedszkolach, domach opieki czy szpitalach.
Kontakt bezpośredni
Błonica może przenosić się również poprzez bezpośredni kontakt fizyczny z osobą zakażoną, zwłaszcza poprzez:
dotykanie zakażonych ran (w przypadku błonicy skórnej),
kontakt ze śliną, np. poprzez pocałunki,
wspólne używanie sztućców, kubków czy ręczników.
Bakterie mogą pozostawać na skórze lub przedmiotach osobistych przez pewien czas, co zwiększa ryzyko przeniesienia infekcji.
Kontakt z zakażonymi powierzchniami i przedmiotami
Błonica może przetrwać na przedmiotach codziennego użytku, takich jak:
klamki,
zabawki,
sztućce,
ręczniki,
chusteczki.
Dotknięcie skażonej powierzchni, a następnie oczu, nosa lub ust, może prowadzić do infekcji. Dlatego higiena rąk odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu zakażeniu.
Błonica skórna – zakażenie przez rany
Oprócz formy oddechowej, błonica może również objawiać się jako infekcja skóry, znana jako błonica skórna. Może dojść do niej poprzez:
bezpośredni kontakt z ranami zakażonej osoby,
otwarte skaleczenia, zadrapania lub oparzenia, które stają się wrotami dla bakterii.
Tego rodzaju zakażenie jest szczególnie częste w regionach o niskim poziomie higieny i w klimatach tropikalnych.
Niektóre osoby mogą być nosicielami bakterii, nie wykazując objawów choroby. W takich przypadkach bakteria bytuje w nosogardzieli i może być przenoszona na inne osoby, nawet jeśli sam nosiciel nie choruje.
Błonica przenosi się głównie drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z zakażonymi osobami. Do grup szczególnie narażonych na zakażenie należą:
Osoby nieszczepione: Brak szczepienia przeciw błonicy zwiększa ryzyko zachorowania.
Dzieci i osoby starsze: Ze względu na słabszy układ odpornościowy.
Osoby z obniżoną odpornością: Na przykład pacjenci z chorobami przewlekłymi.
Mieszkańcy obszarów o niskim standardzie higieny: Brak dostępu do czystej wody i złe warunki sanitarne sprzyjają rozprzestrzenianiu się choroby.
Najskuteczniejszą metodą zapobiegania błonicy są szczepienia ochronne, które w wielu krajach, w tym w Polsce, są obowiązkowe. W przypadku zakażenia konieczna jest szybka hospitalizacja i podanie antytoksyny błoniczej oraz antybiotyków. W ciężkich przypadkach może być konieczne zastosowanie zabiegów wspomagających oddychanie, takich jak tracheotomia.
