Badania profilaktyczne adresowane są do wszystkich osób z określonej grupy. Są bezpłatne, w większości bez skierowań. Przeprowadza się je, by jak najwcześniej wykryć chorobę.
<!** Image 2 align=none alt="Image 165127" sub="Podstawowe badania profilaktyczne można czasem wykonać przy okazji popularnych imprez. Fot. Anna Matuszewska">
Tego typu badania przeprowadza się wśród wszystkich ludzi lub w tzw. grupach ryzyka. Dotyczy m.in. profilaktyki cukrzycy, nowotworów piersi, jelita grubego.
Nie dla każdego
Na profilaktyczne badania jelita grubego, czyli kolonoskopię, zaprasza szpital miejski w Toruniu. Badania mające na celu wykrycie polipów lub nowotworów przed wystąpieniem objawów choroby finansuje Ministerstwo Zdrowia. Można się zgłaszać do końca marca.
<!** reklama>
- Mam 70 lat i kłopoty z jelitem grubym. Chciałam się zapisać, ale takie badania są dla starych ludzi niedostępne - narzeka pani Wanda Witkowska.
Do profilaktycznej kolonoskopii kwalifikują się osoby w wieku
50-65 lat bez objawów raka jelita grubego; 40-65 lat bez objawów, które miały w rodzinie przynajmniej jednego krewnego pierwszego stopnia (rodzice, rodzeństwo, dzieci) z rakiem jelita grubego; 25-65 letnie z rodzin HNPCC (rodzinnego raka jelita grubego niezwiązanego
z polipowatością) lub FAP (polipowatością rodzinną gruczolakowatą). Wtedy konieczne jest skierowanie (potwierdzenie) z poradni genetycznej. Nie mogą to być osoby, które były badane w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Skierowaniem jest ankieta podpisana przez lekarza.
- Mamy jeszcze trochę takich badań. Grupę pacjentów, którzy mogą z nich skorzystać, określiło Ministerstwo Zdrowia. Jest to grupa ludzi najbardziej narażonych, u których leczenie daje najlepsze efekty - podkreśla dr Szymon Mańkowski, kierownik Pracowni Endoskopowej przy ul. Batorego w Toruniu. - Ktoś, kto ma niepokojące objawy, a nie mieści się w tej grupie, nie jest poza nawiasem. Może być zbadany, ale z innej puli.
W Centrum Onkologii w Bydgoszczy mogą przeprowadzić jeszcze ok. 50 profilaktycznych kolonoskopii do końca lutego w ramach Programu Badań Przesiewowych.
Wziąć koniecznie
Narodowy Fundusz Zdrowia w województwie kujawsko-pomorskim finansuje badania profilaktyczne w ramach kilku programów. Udział w tych programach jest bezpłatny dla osób ubezpieczonych i teoretycznie nie wymaga skierowania od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. I tak program profilaktyki przewlekłej obturacyjnej choroby płuc skierowany jest do palaczy lub byłych palaczy obu płci w wieku 40-65 lat. Jeśli do tego łatwo się męczymy, odczuwamy brak tchu nawet przy niewielkim wysiłku, cierpimy na bezsenność, koniecznie należy wziąć udział w tym programie - zachęcają w NFZ. - Na co możemy liczyć, gdy się zgłosimy? Na badanie spirometryczne, czyli wydolności płuc, poradę lekarską i antynikotynową. Z programu profilaktyki i wczesnego wykrywania chorób układu krążenia mogą skorzystać osoby obu płci w wieku 35-55 lat. Światowa Organizacja Zdrowia za główne czynniki powodujące choroby układu krążenia uznała nadciśnienie tętnicze, palenie tytoniu, picie alkoholu, małą aktywność fizyczną, nadwagę, otyłość, nadmierny stres, nieracjonalne odżywianie, obciążenia genetyczne. Jeśli spełniamy te kryteria, a do tego odczuwamy np. ból w klatce piersiowej, któremu towarzyszy niepokój, niekiedy duszność i kołatanie serca, czasami nudności i zawroty głowy - powinniśmy wziąć udział w programie.
Kolejne badanie opłacane przez NFZ dotyczą profilaktyki raka szyjki macicy. Mogą w tych badaniach wziąć udział kobiety w wieku 25-59 lat. Gdy się zgłoszą, mają zrobioną za darmo cytologię. W wyniku badania cytologicznego można wykryć zmiany przedrakowe we wczesnym okresie. Taki zmiany są wyleczalne w 100 proc. Badania profilaktyczne raka piersi dotyczą kobiet w wieku 50-69 lat. Powinny do nich skłaniać niepokojące objawy, jak zmiany w kształcie piersi, kolorze skóry, owrzodzenie. Kobiety, które zgłoszą się na badanie, mają przeprowadzoną mammografię. Jeśli wynik będzie nieprawidłowy - dostają skierowanie do specjalistycznych ośrodków.
Ciąża, jaskra, gruźlica...
NFZ finansuje też program badań prenatalnych, skierowany do kobiet w ciąży po 35. roku życia oraz kobiet w ciąży, u których są inne czynniki ryzyka. Badania profilaktyczne w kierunku jaskry są przeznaczone dla osób powyżej 35. roku życia, które nie miały badania okulistycznego w ciągu dwóch lat. Przy czym nie mogą z nich skorzystać osoby u których już wcześniej jaskrę wykryto.
NFZ zapewnia też badania wykrywające wcześnie gruźlicę. Adresatami są w szczególności osoby, które miały kontakt z chorymi na gruźlicę.
Warto wiedzieć
- Profilaktyczna kolonoskopia: Szpital Miejski, Toruń, ul. Batorego, Pracownia Endoskopowa, godz. 13-14, tel. (56) 61 00 388
- Centrum Onkologii, Bydgoszcz Szpital im.prof. F. Łukaszczyka, Pracownia Endoskopii, ul. Romanowskiej 2, godz. 8-15, tel. (52) 374-35-96.
