Był na tyle niezwykłą postacią, że każda próba jego biografii jest wręcz skazana na zainteresowanie czytelników.
Trudu napisania szkicu, bo nie można mówić tu o biografii, dotyczącego postaci pułkownika Hassana Konopackiego, podjął się Rafał Berger.<!** reklama>
Ponadstustronicowa książeczka tematu z pewnością nie wyczerpuje, jest natomiast znakomitym sygnałem wywoławczym, zachęcającym zainteresowanych do pogłębiania wiedzy o człowieku, który z różnych przyczyn wybrał Polskę jako swoją drugą ojczyznę. Liczne odszukane zdjęcia, dokumenty i świadectwa, obficie przytaczane przez Bergera, uzupełnione zostały wspomnieniami przekazanymi autorowi przez syna pułkownika Konopackiego, Macieja, również mieszkającego w naszym kraju.
Hassan Konopacki ze służby carskiej odszedł po rewolucji bolszewickiej. Ten Tatar, pochodzacy z rodziny szlacheckiej i muzułmańskiej, urodzony w Mińsku, zaangażował sie następnie w tworzenie białoruskiej państwowości. Wobec niemożności zrealizowania tej idei stał się liderem orientacji polonofilskiej w gronie białoruskich działaczy niepodległościowych. To Konopackiemu Józef Piłsudski powierzył w 1919 r. misję tworzenia białoruskich oddziałów wojskowych, walczących w polskiej armii.
Zadania tego nie udało się wykonać, Konopacki złożył dymisję, a następnie zamieszkał w Wilnie, skąd w 1946 wyjechał i trafił do Bydgoszczy. Mieszkał przy ulicy Mazowieckiej, gdzie zmarł w 1953 roku.
Zarówno po I, jak i po II wojnie w naszym regionie osiedliło się wielu ludzi z dawnych Kresów Wschodnich. Przeważnie żyli w nowym otoczeniu w cieniu, z trudem dopasowując sie do nowej rzeczywistości. Większości z nich nie było łatwo, a cóż dopiero powiedzieć o tych, którzy byli muzułmanami?
Miejscowi na ogół nie mieli świadomości, kim byli przybysze. Czasy nie sprzyjały przez długie lata prawdzie i rzetelnemu przedstawianiu rzeczywistości, zarówno współczesnej, jak i tej minionej. Wszystko uległo zmianie stosunkowo niedawno, m.in. dzięki takim książkom, jak omawiana.
„Na Mazowieckiej zaczęliśmy całą rodziną oswajać Bydgoszcz, a Bydgoszcz oswajała nas” - wspomina syn Hassana, Maciej. „Po pewnym czasie Bydgoszcz stała się dla nas swego rodzaju wtórnym Wilnem (...) Geniusz miejsca, genius loci, to, co pozostaje na całe życie”.
W „słowie od wydawcy” Arkadiusz Miernik nader celnnie uchwycił ideę tej książki i myśl autora: „W publikacji tej znajduje swoje odzwierciedlenie bliska autorowi problematyka wielokulturowości. Żyją obok nas ludzie różnych wyznań. Wśród naszych sąsiadów jest coraz więcej obcokrajowców, którzy poprzez swoją odmienność kulturową nadawać będą, także naszemu życiu, kolorytu, który w okresie II Rzeczypospolitej nie był niczym nadzwyczajnym”.
Ksiażka Rafała Bergera z całą pewnością zachęci wielu miłośników naszego regionu do odszukania kolejnych, mało znanych kart historii i postaci, które trwale się w niej zapisały, a jednocześnie nie są szerzej znane.
Rafał Berger, Hassan Konopacki - Tatar, muzułmanin, bydgoszczanin, Stowarzyszenie Jedności Muzułmańskiej Instytut Muzułmański, Warszawa 20
