Krowy dają coraz więcej mleka, ale śmietanki nie spijają ani rolnicy, ani przetwórcy. Jest kiepsko

- Po przywróceniu 5 -procentowego VAT-u, niektóre sieci handlowe obiecały, że klienci ich sklepów nadal będą kupować żywność w takich cenach, jakby nadal obowiązywała zerowa stawka podatku - mówi Mariusz Falgowski, prezes Kujawskiej Spółdzielni Mleczarskiej KeSeM we Włocławku. - Szkoda, że nie dopowiedziano, kto za to zapłaci! Otóż taki prezent sieci zrobiły kosztem m.in. przetwórców mleka i rolników.

Jego zdaniem sieci handlowe nawet nie chcą słyszeć o ewentualnych podwyżkach cen wyrobów mleczarskich, więc przetwórcy walczą przynajmniej o utrzymanie dotychczasowych stawek: - A na rynku jest ogromna konkurencja!

Zauważa, że kilogram masła w hurcie kosztuje 23,50-24 zł, więc 200 - gramowa kostka nie może kosztować w sklepie detalicznym np. ok. 4 zł, bo to są ceny dumpingowe, niszczące rynek.

- Niektóre mleczarnie już straszą rolników obniżkami cen w skupie mleka - mówi Michał Swędrowski z Jaroszewa (koło Żnina), który prowadzi rodzinne gospodarstwo specjalizujące się w produkcji mleka oraz wołowiny.

- Sytuacja na rynku mleka jest niezwykle trudna - uważa Waldemar Broś, do niedawna prezes Krajowego Związku Spółdzielni Mleczarskich, Zw. Rew. , obecnie wiceprezes Krajowej Rady Spółdzielczej. - Rolnicy i przetwórcy zainwestowali, a ceny mleka utrzymują się na niskim poziomie - 2 zł za litr lub nieco ponad 2 zł. Przychody rolników spadają. Jeśli porówna się ceny wypłacone w br. do tych z 2023, to są one niższe o ponad 12 procent.

Z czego to wynika? - Z tego, że spółdzielnie mleczarskie i inne zakłady, które kupują mleko w tym roku mają zdecydowanie niższe przychody, o około 10-15 proc. - twierdzi wiceprezes Broś. - W związku z tym cena za skupione mleko jest niższa, kolejnych obniżek wykluczyć nie można. Nadal spadają ceny zbytu. Od października minionego roku cena odtłuszczonego mleka w proszku spadła o ponad połowę! Produkujemy dużo serów, a pół roku temu kosztowały średnio powyżej 19 zł/kg, dziś to ok. 16 zł/kg a czasami nawet jeszcze mniej. W dodatku otrzymujemy sygnały, że na nasz rynek dociera coraz więcej znacznie tańszych serów z importu! Podobnie jest z masłem, chociaż cena tego towaru (pół roku temu - 26,5 do 27 zł/kg, dziś 24 zł/kg) na razie jest dosyć stabilna.

Zauważa, że wskaźnikiem sytuacji rynkowej jest cena tzw. mleka przerzutowego (to surowiec który firmy, w tym zakłady przetwórcze, sprzedają między sobą). - Dziś kosztuje ono ponad 1,40 zł/l, pół roku temu było to 2,05 zł/l - wyjaśnia były prezes KZSM.

Dodaje, że dynamika w skupie mleka za miniony rok wyniosła poniżej 2 proc., za pierwszy kwartał tego roku wzrosła do 5 proc., ale już w marcu zaczęła maleć.

Zatem nawet ci rolnicy, które niższe zyski próbowali nadrobić większą ilością wyprodukowanego i sprzedanego surowca, nieco wyhamowali.

- Nie zamierzamy rozwijać produkcji mleka, bo cena w skupie jest niska, a drożeją np. pasze, woda - twierdzi rolnik z Jaroszewa, którego tata już wiele lat temu zdecydował się na sprzedaż bezpośrednią. Dzięki temu Swędrowscy część mleka butelkują i sprzedają do sklepów. I chociaż w ten sposób więcej zarabiają, to pan Michał zwraca uwagę, że rosną także inne koszty, np. zakupu opakowań, etykiet.

I te wyższe koszty związane z opakowaniami bardzo martwią przetwórców. A do tego doszły obciążenia przetwórców wpłatami na Fundusz Ochrony Rolnictwa oraz powrót do 5-proc. VAT-u. - W dodatku eksport wyrobów mleczarskich jest mniejszy - dodaje wiceprezes Broś. - Uwolnienie cen energii jeszcze pogorszy sytuację.

Związek od dawna zabiega o interwencję na unijnym rynku np. odtłuszczonego mleka w proszku, masła w blokach, serów. - Mam żal do komisarza Janusza Wojciechowskiego, że nie zareagował jak należy - mówi Waldemar Broś. - Unia Europejska powinna zrewidować swoje działania, by zapewnić opłacalność produkcji. Jeśli tego nie będzie, to problem za kilka lat „sam się rozwiąże”, bo ubędzie gospodarstw mleczarskich. Potrzebne jest także wsparcie ze strony naszego rządu, dlatego Krajowa Rada Spółdzielcza wystąpiła do premiera Donalda Tuska o przywrócenie zerowej stawki VAT oraz uregulowanie współpracy z sieciami handlowymi w zakresie tzw. marek własnych (konieczna jest zmiana ustawy).

- Słyszałem, że ożywienia na rynkach światowych możemy spodziewać się w trzecim kwartale tego roku, niektórzy mówią już o czerwcu - dodaje Falgowski. - Szczerze mówiąc, to nie widzę tego światełka w tunelu.