A były do długie lata: dyktator żelazną dłonią, czy też pięścią - jak chce autor jego biografii - władał Albanią przez 41 lat lat, aż do śmierci w roku 1985. A system polityczny przez niego ustanowiony, wzorowany na stalinizmie w ZSRR, przetrwał jeszcze sześć kolejnych lat.
Gdy stalinizm w Albanii upadał, Blendi Fevziu kończył właśnie studia literatury i języka albańskiego na Uniwersytecie w Tiranie. Został pisarzem i dziennikarzem, m.in. gospodarzem telewizyjnego talk-show Opinion, który pierwszy raz pojawił się na antenie w 1997 roku.
To właśnie Fevziu pokusił się też o przeprowadzenie długiego dziennikarskiego śledztwa na temat życia i rządów Envera Hoxhy, na podstawie którego powstała pierwsza tak obszerna biografia polityka, niedawno przetłumaczona na język polski i wydana w naszym kraju.
Tom biografii Hoxhy pokazuje, że pisanie o nim jest niełatwe nawet blisko pół wieku po śmierci dyktatora. A zarazem pierwsze dwie dekady XXI wieku były ostatnim okresem, w którym można było dotrzeć do osób osobiście znających Hoxhę, także jeszcze w czasach, gdy dopiero cementowała się jego władza. Bodaj ostatnia osoba dobrze znająca go z tamtych czasów zmarła w 2020 roku. Była to Nexhmije Hoxha, od 1945 roku żona Envera i osoba wspierająca go także w politycznych decyzjach, za co zresztą w latach 90. spędziła kilka lat w więzieniu. Reszta znajomych i bliskich współpracowników dyktatora zmarła na przełomie wieków lub znacznie wcześniej została przez niego zgładzona.
Hoxha z książki Fevziu to bowiem przebiegły i bezlitosny tyran. Jeszcze zanim sięgnął po despotyczna władzę, rozpoczął systematyczną, trwająca niemal do jego spokojnej śmierci akcję likwidacji tych osób, ze strony których widział zagrożenie dla swych rządów, albo nawet świadków jego zachowań, którzy mogliby zepsuć wizerunek Hoxhy jako bohatera wojennego i wybitnego działacza komunistycznego od zarania tego ruchu w Albanii. Jedną z ostatnich ofiar dyktatora był Mehmet Shehu, wieloletni towarzysz oraz sąsiad Hoxhy - premier Albanii od 1954 do 1981 roku.
Przygnębiająca, ale i pouczająca to lektura. Pokazuje jak średnio ambitny lekkoduch zmienia się w potwora, dla którego wydanie polecenia zabicie człowieka, nawet kobiety w ciąży, jest decyzją jak każda inna.
Warto też prześledzić, jak sprytnie Hoxha potrafił rozgrywać swych potężnych sojuszników - najpierw Jugosłowian, potem Rosjan, a jeszcze później Chińczyków. Trudna to lektura, lecz warta trudu.
Blendi Fevziu, Hoxha. Żelazna pięść Albanii, Wyd. Prószyński i S-ka. Warszawa 2022.
Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
Plotki, sensacje i ciekawostki z życia gwiazd - czytaj dalej na ShowNews.pl
- Kochało się w nim pół Polski. Nie uwierzysz, jak teraz wygląda Makowiecki!
- Miszczak zrobił z Romanowskiej gwiazdę. Osoba z planu mówi, jaka jest naprawdę
- Za komunię u Magdy Gessler zapłacisz krocie! Cena za talerzyk jest powalająca
- Wielkanoc u Derpienski. Tak powinny wyglądać święta każdej SZANUJĄCEJ SIĘ kobiety