Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Póki żyje nasza pamięć

krzysztof błażejewski
Na największych nekropoliach w Bydgoszczy, na ogół wokół kaplic czy w głównych alejach, spoczywają ci, którzy tworzyli historię miasta, kształtowali jego oblicze i tożsamość.

Na największych nekropoliach w Bydgoszczy, na ogół wokół kaplic czy w głównych alejach, spoczywają ci, którzy tworzyli historię miasta, kształtowali jego oblicze i tożsamość.

<!** Image 3 align=none alt="Image 198861" sub="Na cmentarzu Nowofarnym pochowany jest radca sanitarny, pierwszy polski honorowy obywatel miasta, dr Władysław Piórek. Fot.: Krzysztof Błażejewski">

Nad grobami ludzi powszechnie znanych często przystajemy. Zachowane w pamięci nazwiska odczytywane na nagrobkach często wiele nam mówią, budzą swoisty klimat, tworzą atmosferę specyficzną dla naszej lokalnej społeczności. <!** reklama>

Do pierwszej wojny światowej najbardziej prestiżową bydgoską nekropolią był nieistniejący już dziś cmentarz ewangelicki przy ul. Jagiellońskiej, gdzie chowano głównie Niemców, wśród których byli najbardziej znani bydgoszczanie. Polska mniejszość, łącznie z osobami, które weszły do historii naszego miasta jako zasłużeni dla powrotu do macierzy, spoczywała na katolickim cmentarzu Starofarnym.

Nowofarny największy

W międzywojniu polską już wtedy większość chowano na Nowofarnym. Cmentarz ten przejął rolę głównej bydgoskiej nekropolii i pełnił ją przez długie lata, również w PRL-u. Jego wcześniejszy „rywal” z ul. Jagiellońskiej zniknął z pejzażu Bydgoszczy, przekształcony w park im. Wincentego Witosa. Podobnie stało się z nekropolią żydowską, ongiś ulokowaną przy ul. Szubińskiej.

Dziś, z uwagi przede wszystkim na rozrost miasta, coraz większe znaczenie zyskują cmentarze na Bielawkach, przy ul. Ludwikowo, a przede wszystkim „najmłodszy”, komunalny przy ul. Wiślanej.

Przegląd miejsc pochówku znanych bydgoszczan rozpocznijmy od cmentarza Starofarnego. Spoczywają tam ci, dzięki którym „duch polski” w mieście w czasie zaborów przetrwał: Teofil Magdziński, Julian Prejs, Emil Warmiński, a także malarz Maksymilian Piotrowski, autor „Mostu Królowej Jadwigi” Jerzy Sulima-Kamiński i... osobista sekretarka prezydenta Narutowicza - Wanda Poznańska.

Na cmentarzu Nowofarnym leżą, między innymi, przewodniczący Polskiej Rady Ludowej z 1920 Jan Biziel, człowiek, który wykradł Niemcom tajemnicę bazy Peenemuende Roman Traeger, dramatopisarz Adam Grzymała-Siedlecki, muzealnik Rajmund Kuczma, pierwszy polski prezydent miasta Jan Maciaszek, założyciel cmentarza ks. Ryszard Markwart, twórca hejnału miasta Konrad Pałubicki, pierwszy honorowy obywatel miasta Władysław Piórek, architekt Józef Święcicki, wydawca „Dziennika Bydgoskiego” Jan Teska, adwokat Melchior Wierzbicki, pisarz i malarz Marian Turwid.

Grób wiceadmirała

Na Bielawkach znajdują się groby żołnierzy Polski Podziemnej - Augustyna Sęka-Traegera, Bernarda Kaczmarka czy Leszka Białego, pisarzy - Bolesława Sujkowskiego i Kazimierza Hoffmana, i sportowców - m.in. żużlowca Mieczysława Połukarda i piłkarza Mariana Norkowskiego. Na ewangelickim przy ul. Zaświat - lekkoatletki Teresy Ciepły i pisarza Tadeusza Nowakowskiego. Na cmentarzu przy ul. Ludwikowo przystanąć można nad grobami twórcy filharmonii Andrzeja Szwalbego, pięściarza Jerzego Adamskiego i brata premiera i pianisty, Józefa Paderewskiego. Obok, na tzw. wojskowym, spoczywa, m.in., wiceadmirał floty austro-węgierskiej i odrodzonej polskiej Napoleon Louis Wawel. Z kolei przy ul. Kcyńskiej płk Hassan Konopacki, dowódca wojsk białoruskich w czasach rewolucji październikowej oraz liczni Żołnierze Wyklęci.

Wszystko przemija, nawet pamięć

  • Do połowy XIX wieku nie istniała potrzeba wydzielania w miastach miejsc pochówku (poza ofiarami zarazy). Zmarłych grzebano w okolicach kościołów.
  • Z upływem lat i same cmentarze, i nasz stosunek do nich ulegają zmianom.
  • Wiele cenionych dziś osób odejdzie kiedyś w zapomnienie, zapadną się ich nagrobki, przybędą za to kwatery kolejnych znanych bydgoszczan. Gdzie spoczną? Czy któryś cmentarz zyska w przyszłości miano „bydgoskich Powązek”?

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!