Jakie prawa i obowiązki ma uczeń w szkole? [WYWIAD]

Co wolno w szkole?
Regulują to trzy rodzaje dokumentów - dwie ustawy oraz akty wykonawcze do nich w postaci rozporządzeń MEN, a także regulacje wewnątrzszkolne - statuty. Akty wyższego rzędu nie opiszą drobiazgowo rzeczywistości konkretnej placówki. W statucie znajdziemy informacje, jakie prawa i obowiązki ma uczeń w danej szkole.

Także to, czy może nosić kilka kolczyków w uchu, długie włosy i pokazywać tatuaż?
Statut powinien być opracowany we współpracy z uczniami i rodzicami. Nie ma ograniczać wolności ucznia, choć im się czasem wydaje, że tak jest. Zakazy powinny być wprowadzane po wytłumaczeniu młodzieży, dlaczego tak się robi, po ich akceptacji. Nie tolerujemy długich włosów, jeśli nie są schludne. Nie godzimy się na noszenie kolczyków na wf-ie, bo to niebezpieczne i możemy żądać oświadczenia rodziców, że biorą odpowiedzialność za to, iż dziecko się upiera przy piercingu. Tłumaczymy, że zwracamy uwagę na godny strój także dlatego, by ich przygotować do dorosłego życia, również zawodowego, gdzie obowiązuje pewien dress code. Powinni zapamiętać, że są sytuacje, gdy krótka spódnica nie przejdzie.

Czy do kuratorium wpływają skargi od młodzieży, że szkoła jest zbyt restrykcyjna?
Bardzo rzadko, nie więcej niż jedna rocznie. Wbrew pozorom, oni nie są szczególnie zbuntowani. Ubiegłoroczne badania postaw gimnazjalistów pokazały, że są dość konserwatywni, szukają autorytetów. Trzeba prowadzić z nimi dialog, tym bardziej, że ich trudny czas dojrzewania, złożony także biologicznie, przypada na wyjątkowo trudne czasy, z którymi nie umie sobie poradzić nawet wielu dorosłych.

Wysłałaby Pani do domu uczennicę w zbyt wyzywającym stroju?
Nie robiłabym demonstracji, ale nie pozostawiłabym tego bez reakcji. Poinformowałabym na pewno rodziców, bez względu na wiek zainteresowanej. I zastanowiłabym się, co się kryje za taką manifestacją. Może próba zwrócenia na siebie za wszelką cenę uwagi, bo młody człowiek nie znajduje akceptacji u nikogo z otoczenia. Czy to „zwykła” ekstrawagancja, czy jakiś problem. Być może, nadający się do konsultacji z pedagogiem szkolnym, na pewno do przedyskutowania z rodzicami.

W szkołach ponadgimnazjalnych młodzież osiąga pełnoletność. Jakie to ma konsekwencje formalne dla uczniów?
Przede wszystkim szkoła ma obowiązek zasygnalizować, na przykład podczas godzin wychowawczych, jak zmienia się - wraz z ukończeniem 18 lat - odpowiedzialność prawna za swoje czyny. Często jest tak, że uczniom rzedną wtedy miny i może nawet woleliby wrócić do czasów względnej bezkarności. Na co dzień mogą już jednak, na przykład, usprawiedliwiać swoje nieobecności na lekcjach, ale na pewno nie oznacza to, że mogą, również przykładowo, zacząć w szkole palić. Nie tylko dlatego, że obowiązuje administracyjny zakaz palenia w placówkach oświaty, który muszą respektować, ale również dlatego, że są ciągle jeszcze w szkole, która z definicji promuje postawy prozdrowotne. I nie jest to ograniczanie niczyjej wolności.

Kuratorium miało niegdyś w nazwie nie tylko oświatę, ale i wychowanie. Jaki mają Państwo wpływ na wychowanie starszej młodzieży?
By zapobiec zachowaniom niepożądanym, wdrażamy w szkołach program PaT (Profilaktyka a Ty), organizujemy konferencje z młodzieżą (były trzy, w tym jedno z sędzią Anną Marią Wesołowską), w tym roku, wspólnie z Okręgową Radą Radców Prawnych, wprowadzamy do szkół pilotażowy program edukacji prawnej, zintensyfikujemy jeszcze bardziej zachowania związane z tzw. profilaktyką pierwszorzędową, czyli organizacją czasu wolnego dzieci i młodzieży. Wdrażany będzie też program rządowy „Bezpieczna i przyjazna szkoła”.