Dziś pan Chopin grałby jazz

Rozmowa z **JÓZEFEM ELIASZEM, muzykiem i liderem Eljazz Big Bandu. **

<!** Image 2 align=right alt="Image 132788" sub="Fot. Adam Zakrzewski">Nieźle Pan to zaaranżował: o Chopinie rozmawiamy przy ulicy Chopina i chyba głównie jego muzyka ostatnio tu rozbrzmiewa?

(Śmiech) W domu załatwiamy sprawy organizacyjne dotyczące chopinowskiego projektu oraz trwa tu praca koncepcyjna, tym bardziej że w przedsięwzięciu bierze też udział moja żona. Muzykę słychać za to w biurze, gdzie ciągle czuć jeszcze zapach spalenizny. Chcemy zresztą utrwalić ten niesamowity obraz ruiny po pożarze z piętrzącym się na biurku stosem płyt Chopina... Opowiedzieć historię o tym, jak chopinowski projekt rodził się na zgliszczach.

Niczym Feniks, który odradzał się z popiołów?

Co z tego wyjdzie, zobaczymy, bo początkom - przyznaję szczerze - towarzyszyło poważne wahanie. Gdy dyrektor Nelkowski z Filharmonii Pomorskiej zapytał mnie, czy Eljazz Big Band weźmie udział w przygotowaniu obchodów Roku Chopinowskiego, zareagowałem dość sceptycznie. Z jednej strony propozycja była niezwykle ciekawa, bo dotąd nie słyszałem, by jakiś big-band grał muzykę Chopina, z drugiej jednak - mocno ryzykowna. Stawia bowiem na szali dotychczasowe dokonania, szczególnie w kraju, gdzie kompozytor jest narodową ikoną, a jego muzykę znają wszyscy.

<!** reklama>Wiadomo, że najtrudniej być prorokiem we własnym kraju!

Właśnie... Jednak po przemyśleniu sprawy, po przeanalizowaniu wszelkich „za” i „przeciw” zwyciężyła świadomość, że propozycja jest naprawdę kusząca. To ciężka i odpowiedzialna praca, ale jednocześnie satysfakcjonująca artystycznie. Nie ukrywam, że zwyciężyła wiara w to, iż instrumenty dęte są w stanie przekazać bogactwo emocji i tych wszystkich niuansów, które decydują o pięknie muzyki naszego wielkiego kompozytora. Śmiało mogę powiedzieć, że odkryłem dla siebie Chopina po raz drugi. Teraz słucham go inaczej i uważam, że gdyby żył dzisiaj, zapewne nie komponowałby tylko na fortepian i byłby niewątpliwie wspaniałym jazzmanem! Jeśli więc na początku powstania idei uczczenia w 2010 r. dwusetnej rocznicy urodzin Chopina jazzowymi aranżacjami jego utworów na big-band byłem sceptyczny, to teraz jestem szczęśliwy. Na nowo odkryłem jego muzykę, choć wiem, że gdy Eljazz po wielu miesiącach pracy zagra w końcu Chopina, odkryję go po raz kolejny.

Jakie utwory i w czyich aranżacjach przygotowuje big-band?

A tego jeszcze nie zdradzę! Z niektórymi aranżerami jesteśmy wprawdzie już „po słowie”, ale z innymi trwają jeszcze ustalenia, nie chcę więc niczego przesądzać. Tym bardziej popędzać, bo nie wolno spieszyć się przy Chopinie. Fizycznie mamy na razie gotowe preludium e-moll, a reszta - w tym etiuda e-dur i walc cis-moll, który planuję wykonać na finał z orkiestrą symfoniczną - powinna spłynąć do końca roku. Czasu jest więc sporo i niech to zaowocuje jakością. Zresztą nie wątpię, że tak się stanie, gdyż aranże będą dla nas robili najlepsi.

Słyszę, że Eljazz wesprą jednak symfonicy?

To w przypadku walca cis-moll. Z tym że klimaty koncertu przewiduję różne, bo usłyszymy nawet latino-funk, ale zawsze motywem przewodnim będzie rytm. Słyszałem Chopina w wykonaniu orkiestry smyczkowej, ale ta muzyka, choć warsztatowo perfekcyjna, mnie nie przekonała. Istnieje też ogromna rozmaitość fortepianowych aranży chopinowskich, gdzie jednak rytm traktowany jest dość indywidualnie. Tymczasem specyfika big-bandu zakłada dyscyplinę rytmiczną i jestem pewien, że piękna harmonia wydobywająca się z instrumentów dętych w połączeniu właśnie z sekcją rytmiczną są w stanie przekazać muzycznie o wiele więcej. Marzy mi się zresztą utrwalenie tego na płycie...

Robi się coraz bardziej kosztownie, kto za to płaci?

Przyznam, że jestem pod wrażeniem stosunku Urzędu Marszałkowskiego do naszego projektu. Po rozmowie z tamtejszymi urzędnikami wyszedłem uskrzydlony!

No to jest Pan chyba pierwszym artystą uskrzydlonym przez urzędników!

Bo to wyjątkowa postawa, co chcę podkreślić. Daje mi to rodzaj luksusu, który pozwala nie martwić się o sprawy przyziemne i zająć się stroną artystyczną przedsięwzięcia. Oprócz pieniędzy z sejmiku, obiecano nam też daleko idącą pomoc w pozyskiwaniu dotacji z ministerstwa, które są niezbędne, tym bardziej że nasz chopinowski projekt jest interdyscyplinarny. Obok muzyki bowiem przemówią również sztuki wizualne i taniec.

Chopin w waszym wydaniu będzie zatem działał na wszystkie zmysły...

Głównym bohaterem pozostanie rytm, który odnajdziemy i w instalacji plastycznej, i w schodzącej do nas z ogromnego fotogramu tancerce. To dopiero wstępne wizje, ale entuzjazm towarzyszy im ogromny.

Chopin do pop kultury trafił głównie dzięki „Romantyczności”, w której Joanna Rawik śpiewała, że kocha świat. Macie ambicje stworzenia takiego przeboju?

(Śmiech) Może nie piosenki, bo ta wymagałaby tekstu. Jednak, gdy słucham vivace op. 51, to odnajduję tu klimaty z utworu „Somewhere”, rozpoznawalnego dzięki musicalowi „West Side Story”. I myślę, że gdyby to nowocześnie zharmonizować, urytmizować, byłoby piękniejsze od tego przeboju... Ale to takie marzenie, rzekłbym na marginesie. Co do realizowanego projektu, to powiem tyle: mam nadzieję, że pan Chopin zaakceptowałby to, co robię.

Teczka osobowa

Józef Eliasz, jazzman, perkusista, jest założycielem i liderem Eljazz Big Bandu, który powstał w 1999 r. Wkrótce zdobył z nim najwyższe laury na IV Ogólnopolskim Konkursie Big-Bandów, a w 2001 r. wygrał Złotą Tarkę. Eljazz jest jedynym tego typu regularnie koncertującym zespołem w Polsce, a jego lider niestrudzonym animatorem życia muzycznego, organizując od lat, m.in., Bydgoszcz Jazz Festival.