Była w Nakle taka świątynia...

Muzealna kolekcja pocztówek dawnego Nakła wzbogaciła się o unikatową kartę pocztową zboru ewangelicko-luterańskiego Kościoła Prezbiteriańskiego, zwanego potocznie staroluterskim.

<!** Image 2 align=right alt="Image 34793" sub="Unikalne przedstawienie zboru ewangelisko-luterańskiego od frontu">Zbór znajdował się nieopodal dawnej Petersilienstrasse (ulica Pietruszkowa) czyli obecnej ulicy Długiej. Unikalność fotografii polega na tym, iż dawny zbór przedstawiony został od frontu. Inne znane pocztówki zboru sprzed 1945 rokiem pokazywały budynek z boku. Jest to najstarsze w tej chwili znane zdjęcie świątyni, której budowę po blisko dwóch latach ukończono w 1912 roku. Na oryginalnej, dobrze zachowanej pocztówce, widać świeżość nowej elewacji i dachówek, jaśniejący nowością okalający płot i niedawno posadzone drzewa oraz krzewy.

Pierwszy zbór

Po raz pierwszy wzmianki źródłowe o protestantach w Nakle wspominają dopiero pod koniec XVIII wieku, a więc tuż po rozbiorach. W pierwszej połowie XIX wieku w Nakle pojawiają się staroluteranie. Wiadomo, że pierwszy swój zbór postawili jeszcze w 1852 roku po stronie północnej Josefinenstrasse czyli obecnej ulicy Potulickiej. Gdzie dokładnie, niestety nie wiadomo. Prawdopodobnie była to budowla drewniana i o niewielkiej powierzchni. W następnych dziesięcioleciach liczba wiernych zwiększyła się znacznie, dochodząc w 1910 roku do 700 wyznawców z Nakła oraz okolic. Konieczne było postawienie nowej, obszerniejszej świątyni. Jej plany sporządzone i zatwierdzone zostały w marcu 1910 roku.

Budynek jeszcze stoi

Wykonawcą projektu, a następnie nadzorcą budowy był Otto Mette, nakielski architekt i przedsiębiorca budowlany. Świątynię należy zaliczyć do małych budowli sakralnych, przeznaczonych dla niewielkiej liczby wiernych.

<!** reklama left>Architekt nadał budynkowi skromne cechy architektury neobarokowej. Nowością, jaką zastosowano w świątyni, była kotłownia i centralne ogrzewanie całego budynku. Ówcześnie wolno stojący budynek na obrzeżach miasta, świetnie komponował się z otoczeniem i górował nad nim swoją wieżą. Stoi on nadal od blisko wieku w tym samym miejscu i z zachowaniem ogólnej bryły. Co rzuca się w oczy, nie ma on już dawnej wieży z dzwonnicą oraz pełni całkowicie odmienną funkcję od pierwotnej.

Kto z naszych Czytelników odgadnie, gdzie obecnie stoi budynek dawnego zboru staroluterskiego i jaką funkcję pełni obecnie, proszony jest o telefon do Muzeum Ziemi Krajeńskiej w Nakle pod numer 052 386 08 64 od godz. 8. Na pierwszą osobę, która poda prawidłową odpowiedź czeka nagroda - egzemplarz książki „Pałace, dwory i folwarki powiatu nakielskiego” autorstwa Sławomira Łanieckiego.

Autor artykułu jest dyrektorem Muzeum Ziemi Krajeńskiej w Nakle