Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

2 listopada. Zaduszki 2019 - co to za święto? Czy zaduszki to dzień wolny od pracy? Zwyczaje. Zaduszki 100 lat temu. Dziady 30.10.2019

mik, Krzysztof Błażejewski, wikipedia
W Zaduszki odwiedzamy groby bliskich
W Zaduszki odwiedzamy groby bliskich Grzegorz Olkowski
Zaduszki świętujemy 2 listopada. Ten dzień w 2019 roku przypada w sobotę. Czy powinniśmy iść w Zaduszki do Kościoła? Czy Dzień Zaduszny jest wolny od pracy? Jakie obchody i wierzenia towarzyszą Zaduszkom. Jak świętowano Zaduszki w Bydgoszczy 100 lat temu? Zapraszamy do lektury!

Dzień Zaduszny to święto obchodzone 2 listopada, dzień po Wszystkich Świętych. Tradycyjnie jest to dzień modlitwy za dusze zmarłych – zwłaszcza te, które przebywają w czyśćcu.

Zaduszki 2019. Co to za święto?

Zaduszki (inaczej Dzień Zaduszny lub Święto Zmarłych, a właściwie Wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmarłych (łac. Commemoratio Omnium Fidelium Defunctorum) to obchód liturgiczny w Kościołach łacińskich poświęcony zmarłym, przypadający corocznie na dzień 2 listopada, treściowo połączony z poprzedzającą go uroczystością Wszystkich Świętych. Zaduszki zbiegają się zazwyczaj z ludowymi uroczystościami ku czci zmarłych, wywodzącymi się z wierzeń pogańskich lub obrzędowości przedchrześcijańskiej.

Zaduszki 2019. Czy sobota, 2 listopada 2019, jest dniem wolnym od pracy?

Nie, Zaduszki nie są dniem wolnym od pracy i tego dnia sklepy i urzędy są otwarte, jak w każdy inny roboczy dzień. Jednak wiele osób wzięło urlop na 2 listopada i dzięki temu cieszą się dodatkowym dniem wolnym od pracy (1 listopada jest ustawowo dniem wolnym od pracy).

Zaduszki nie są dniem wolnym od pracy. Ustawowo dniem wolnym od pracy jest dzień Wszystkich Świętych, obchodzony zawsze 1 listopada

Zaduszki 2019. Czy tego dnia powinno się iść do Kościoła?

Zaduszki w liturgii Kościoła katolickiego nie mają rangi święta nakazanego, co oznacza, że nie ma obowiązku uczestniczenia w tym dniu we mszy ani powstrzymywania się od prac niekoniecznych. Jednak praktykujący katolicy, choć nie mają obowiązku uczestniczyć 2 listopada we mszy świętej, często - tak jak 1 listopada - idą do kościoła, odwiedzają groby bliskich, zapalają znicze, wspominają wszystkich zmarłych i modlą się za dusze przebywające w czyśćcu.

Zaduszki 2019. Święto nawiązuje do czasów pogańskich

Uważa się, że obrzędowość Zaduszek ma genezę przedchrześcijańską. Germanie, Celtowie oraz Słowianie zachodni organizowali jesienią uroczystości ku czci zmarłych. Niektórzy uczeni wiążą dzień 2 listopada z obrzędowością celtycką, ponieważ rok kalendarzowy i obrzędowy Celtów rozpoczynał się w listopadzie. Na całym świecie zwyczaje zaduszkowe nawiązują do żałobnych uroczystości pogańskich, niekiedy z elementami obrzędowości przedchrześcijańskiej.

Zbliża się Wszystkich Świętych. Jak co roku odwiedzimy groby zmarłych bliskich

(źródło: TVN/X-News)

Zaduszki 2019. Polskie zwyczaje. Dziady

W okresie przedchrześcijańskim kult zmarłych towarzyszył niemal wszystkim uroczystościom. Jeszcze w XIX wieku na wschodzie Polski odprawiano uroczystości ofiarne z przywoływaniem zmarłych, zwane pominkami, pominalnymi sobotami, dziadami albo diedami. Uważa się je za relikty pogańskiego kultu przodków. Obrzędy te stały się inspiracją dla Dziadów Adama Mickiewicza. Inne przeżytki zachowały się także w zwyczajach wigilii Bożego Narodzenia (potrawy, przywoływanie zmarłych na wieczerzę), Niedzieli Przewodniej traktowanej jako Wielkanoc umarłych, czy Zielonych Świątek. Jednak, jak uważają etnolodzy, liczne niegdyś obrzędy i uroczystości związane z kultem zmarłych, zostały w większości przeniesione na Dzień Zaduszny.

Zaduszki 2019. Czy tego dnia idziemy na cmentarz?

W Polsce, podczas Dnia Zadusznego, nawiedza się cmentarze, przyozdabia groby oraz zapala na nich znicze. Praktyka ta związana jest z przedchrześcijańskim zwyczajem rozpalania ognisk na mogiłach, obejściach i rozstajach dróg. Chrust na te ogniska składano przez cały rok. Wierzono, że płomienie ogrzewają dusze błąkające się po ziemi i chronią przed złymi mocami.

Czy w Zaduszki obowiązuje post?

Nie, w Zaduszki nie obowiązuje wstrzęmięźliwość od spożywania mięsa, jednak należy pamiętać, że Zaduszki w tym roku przypadają w piątek, a w ten dzień w Kościele katolickim należy zachować wstrzemięźliwość od spożywania mięsa. Zgodnie z obowiązującymi przepisami w piątki katolik nie musi pościć, może się bawić, ale nie powinien jeść mięsa. Osoby, które z uzasadnionych przyczyn, nie mogą zachować wstrzemięźliwości (np. korzystają z punktów zbiorowego żywienia, są w podróży), powinny podjąć w zamian inną formę pokuty

Zaduszki 2018. Obchody zwane Dziadami. Ceremonia - jak wyglądała?

We wschodnich częściach Polski urządzano w Zaduszki uczty, spożywane w domach lub na grobach, aby zapewnić sobie przychylność zmarłych i pomóc im w osiągnięciu spokoju. Obrzęd ten zwano dziadami. W Polsce zachodniej pod kościoły i na cmentarze przynoszono jedzenie, które rozdawano żebrakom (dziadom kościelnym), prosząc ich o modlitwę za zmarłych z rodziny ofiarującego. Niektórzy bogaci gospodarze zapraszali żebraków do swoich domów na ucztę zaduszną i nocleg. Wierzono bowiem, że duch przodka może przybrać postać dziada. Ponieważ żebracy wszczynali przed kościołami podczas Zaduszek kłótnie i bójki o jedzenie, zachowały się świadectwa zwalczania tego obyczaju przez księży, którzy nawoływali do składania datków pieniężnych na biednych do skarbon.

Zaduszki 2019. Dusze zmarłych odwiedzają nas w zaduszkową noc

Szczególną rolę w wyobraźni i obrzędowości ludowej odgrywała noc z 1 na 2 listopada, między uroczystością Wszystkich Świętych a Dniem Zadusznym, zwana nocą zaduszkową. W całej Polsce uważano, że tej nocy dusze zmarłych, uwolnione z czyśćca, powracają aż do świtu na ziemię i błąkają się po rozstajnych drogach, cmentarzach czy uroczyskach – szukając pomocy, modlitwy lub ofiary. Na Opolszczyźnie twierdzono, że duchy zmarłych dzieci powracają nocą jako ptaki i w Dzień Zaduszny siadają na gałęziach, obserwując procesję na cmentarzu.

Do początków XX wieku przygotowywano w wieczór zaduszkowy potrawy i alkohol, które zostawiano przy progu dla zmarłych.

Zobaczcie, jak kiedyś wyglądał handel w Bydgoszczy. Po dawnych straganach, sklepach i reklamach zostały tylko wspomnienia i zdjęcia. >>>

Tak handlowano w Bydgoszczy przed wojną - zobacz szyldy skle...

Jeszcze w XIX wieku starano się w Polsce nie wychodzić z domu w noc zaduszkową. Nie udawano się w podróż, nie odwiedzano sąsiadów, ponieważ wierzono, że po opłotkach i na drogach straszą umarli. W niektórych regionach zamykano tej nocy karczmy, zakazane były muzyka i śpiewy. Nie zbliżano się zwłaszcza do kościoła, gdyż zmarli księża mieli odprawiać msze dla innych zmarłych. Tylko najbardziej pobożni i dobrzy ludzie mogli ponoć zobaczyć z ukrycia, jak o północy tłumy zmarłych podążają do kościoła. W wielu parafiach zostawiano na tę noc mszał na ołtarzu i otwarte drzwi świątyni.

Jak wyglądały Zaduszki 100 lat temu w Bydgoszczy?

W Bydgoszczy, w 1908 roku zarówno Wszystkich Świętych, jak i Zaduszki były dniami roboczymi. Miasto wówczas było zdominowane przez protestantów. Jednak uczucia katolików były szanowane i władze pruskie zgadzały się na czasowe zamykanie sklepów 1 listopada i zwolnienia nauczycieli, by mogli oni wziąć udział w procesjach, organizowanych w Dzień Zaduszny. We Wszystkich Świętych nie bawiono się, nie organizowano hałaśliwch zabaw i potańcówek, pozwalano na organizację koncertów wokalnych i instrumentalnych (te zakazane były w Zaduszki, podobnie, jak przedstawienia teatralne i podobne widowiska). W 1908 roku w Bydgoszczy znajdowały się dwa cmentarze katolickie: przy ul. Grunwaldzkiej i przy ul. Artyleryjskiej. Prasa tak pisała o Wszystkich Świętych: „Na cmentarzu panował wczoraj uroczysty nastrój. Liczne rzesze ludu dążyły do miejsc wiecznego spoczynku, aby odwiedzić groby. Teraz płoną tysiące świateł, a modlitwy pobożnego tłumu płyną ku niebiosom o zbawienie dla tych umiłowanych i o szczęśliwą godzinę śmierci dla siebie”. Cytowano też ostatni wers pieśni kończącej procesję: „Jezu, Panie łaskawy, daj zmarłym pokój prawy” ("Dziennik Bydgoski").

W Zaduszki budziły się nastroje polityczne

Dzień Zaduszny bywał wiek temu okazją do refleksji związanych z sytuacją narodową i budzeniem uczuć patriotycznych. „Niejedna cicha, do głębi wzruszająca scena rozgrywa się nad grobem krewnych, przyjaciół, dobrodziejów (...) i tu już nie przerwaną nicią zaczynają się przed oczami snuć szlachetne i rycerskie postacie starych przodków (...) królów, bohaterów. W duchu porównywa teraźniejszość z przeszłością, wielki ucisk narodu polskiego z dawniejszą świetnością (...) z goryczą w sercu pyta się niejeden, czy długo jeszcze będzie musiał znosić ucisk i prześladowania. Wierzymy w zmartwychwstanie nasze po śmierci, nie wątpimy jednak, że i w tem życiu doczekać się możemy zmartwychwstania (...) jako naród” - napisał A.P. na łamach „Dziennika”.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo